Bij het opvoeden van kinderen komen bij ouders veel vragen naar boven. Zoals hoeveel vrijheid je je kind kunt geven en hoe je omgaat met uitsluiting of discriminatie. Weerbaar opvoeden is dus belangrijk, maar met name ouders met diverse culturele en religieuze achtergronden worstelen hiermee. Wat zijn ingangen om hen hierin te ondersteunen?
Jamila Achahchah en Marjolijn Distelbrink zijn projectleiders bij het KIS-programma Jeugd en Opvoeding. Op 4 november aanstaande geven ze samen een presentatie op de online bijeenkomst van het Platform Eer en Vrijheid, over Zelfbeschikking en het weerbaar opvoeden van dochters en zoons. Beiden hebben allebei jarenlange ervaring met het thema weerbaar opvoeden.
Achahchah begeleidt professionals in het ondersteunen van ouders met diverse culturele en religieuze achtergronden bij het weerbaar opvoeden van hun kinderen. Distelbrink ontwikkelt voornamelijk kennis en producten die professionals kunnen helpen. Kennis over religie of cultuur is volgens hen niet het belangrijkste in de gespreksvoering tussen professional en ouder. ‘Maar als je kennis over religie en cultuur hebt kun je wel geïnformeerd vragen en ouders het gevoel geven dat je begrijpt wat er speelt,’ begint Distelbrink. ‘Het gaat vooral om je houding, dat je daadwerkelijk iemand open tegemoet treedt en niet bepaalde verwachtingen hebt van tevoren.’ Ze hebben voor allerlei onderzoeken gesprekken gevoerd met zowel ouders als opvoedondersteuners, (semi)professionals en vrijwilligers. Mede op basis daarvan hebben Achahchah en Distelbrink interventies en methodes ontwikkeld en geïmplementeerd voor de begeleiding van ouders bij het weerbaar opvoeden van hun kinderen.
Vrijheid en religie
‘Veel ouders worstelen met dezelfde opvoedvragen’, vertelt Distelbrink. ‘Hoe ga je om met zindelijkheid, slaapproblemen, de puberteit, hoe leer je je kinderen luisteren, hoe ga je om met social media, wat sta je ze toe en wat niet. Dit geldt helemaal voor ouders die nog niet zo lang in Nederland zijn en ouders die vooral op hun eigen gemeenschap gericht zijn. Zij worstelen met de vraag hoeveel vrijheid ze hun kinderen hier kunnen geven.’ Achahchah vult aan: ‘Specifieke vraagstukken die vaker spelen onder ouders met een migratieachtergrond zijn bijvoorbeeld de rolpatronen en taakverdeling tussen jongens en meisjes en taboeonderwerpen zoals seksualiteit en shame sexting.
Ook gaat het vaker over hoe je je kinderen kunt opvoeden als je eigen normen erg verschillen van de normen in de maatschappij, hoe je daar een balans in zoekt.’ En daarnaast hebben ze vragen die met hun minderheidspositie te maken hebben, zoals negatieve beeldvorming. Hoe je je kind goed kunt opvangen en begeleiden als deze negatieve, discriminerende ervaringen opdoet vanwege huidskleur of achtergrond.
Gesprek aangaan
In het reguliere aanbod van opvoedondersteuning wordt er vaak nog te weinig aandacht besteed aan deze specifieke vraagstukken. Daarnaast heerst er bij sommige ouders wantrouwen naar voorzieningen door negatieve ervaringen. Distelbrink: ‘Religieuze kaders kunnen vaak heel steunend zijn voor ouders, maar bij de professionals is er niet altijd het gemak om hierover te praten. Soms ervaren zij handelingsverlegenheid, ongemak of te weinig kennis over wat er werkelijk kan spelen. Dat is ook lastig, als een begeleider zelf bijvoorbeeld geen religieuze achtergrond heeft. Als je wel het gesprek over religie durft en weet aan te gaan kom je alweer dichter bij ouders.’
Distelbrink heeft met collega’s een teambijeenkomst voor professionals ontwikkeld waarin ze leren met wat voor bril ze zelf naar de wereld kijken en hoe dat invloed heeft op hun contact met ouders. Hier komt de leefwereld van ouders ook dichterbij door filmfragmenten te laten zien en hier vervolgens samen over te praten. Daarnaast hebben ze voor semiprofessionals een serie bijeenkomsten ontwikkeld rond weerbaar opvoeden, die de semi-professionals vervolgens met oudergroepen kunnen uitvoeren.
Zie ook:
Abonneer u op onze gratis digitale nieuwsbrief en u ontvangt wekelijks een overzicht van relevante ontwikkelingen rond ouderschapskennis en –ondersteuning
