Hulp aan jonge ouders in de schijnwerpers

Recensie ‘Hulp aan zeer jonge ouders. Van methode tot bejegening’ door Karin Schoones 

“Niet de motivatie van de jonge ouders is het probleem maar de manier waarop men bejegend wordt door de hulpverlening”. Met deze kritische inslag als uitgangspunt, gaat Martine Delfos in ‘Hulp aan zeer jonge ouders’ helder en uitgebreid op deze kwetsbare doelgroep.

Martine Delfos is bio-psycholoog. Zij is werkzaam als wetenschappelijk onderzoeker, als therapeut, als docent en als schrijfster. Dit is ook terug te zien in het boek. Er is een duidelijke verbintenis tussen wetenschap en praktijk.

Allereerst onderbouwt Delfos met wetenschappelijke modellen wat de kenmerken zijn van de leeftijdsfase waarin de zeer jonge ouders zich bevinden. De jonge moeders moeten in rap tempo de omslag maken van (post) puber naar volwassene, terwijl ze nog in het lichaam van een adolescent zitten. Het ontwikkelen van een eigen identiteit is nog maar nauwelijks op gang gekomen en kan door de zwangerschap niet tot ontplooiing komen.

Vervolgens komt de manier van communiceren met de jonge ouders aan bod. Delfos geeft handvatten aan hulpverleners die werken met zeer jonge ouders, hoe zij hun cliënten kunnen empoweren. De doelgroep zeer jonge ouders wordt namelijk vaak gezien als moeilijk bereikbaar. “Ze komen afspraken niet na of reageren niet op een uitnodiging voor een gesprek”, zijn veel gehoorde klachten. Dit wordt door de hulpverlening nog weleens verklaard vanwege gebrek aan motivatie. Bejegening blijkt belangrijk: ze serieus nemen, naar ze luisteren, niet preken maar spreken, de hersens op ‘aan’ zetten.

Ook worden verschillende methoden van hulp besproken en wordt er aandacht besteedt aan wat specifiek is voor de hulp aan zeer jonge ouders. Delfos beschrijft dat onze maatschappij niet ingericht is op het zeer jonge ouderschap. Voorbeelden hiervan zijn dat men pas een uitkering krijgt vanaf het 18^e levensjaar, het verplicht is om een startkwalificatie te halen en dat men pas het gezag kan krijgen vanaf 18 jaar. Daarnaast zijn jonge ouders nog onervaren in het zelfstandig wonen, het omgaan met geld en alles wat bij het volwassen leven komt kijken. Dit betekent dat zij nogal wat zaken moeten overwinnen. Ondanks al deze bijkomende problemen ziet Delfos dat de wens bij de jonge ouders blijft bestaan om hun kind een betere toekomst te geven dan dat zij zelf vaak hebben gehad en dat is een hoopgevend signaal.

Verfrissend

Er zijn maar weinig boeken geschreven over dit specifieke onderwerp. Dit boek geeft een duidelijk leesbaar overzicht van de belangrijkste wetenschappelijke inzichten en biedt praktische tips om jonge ouders op een helpende manier te kunnen benaderen. Het is verfrissend dat de auteur kritisch kijkt naar de invloed van de hulpverlener op de relatie met de client. Men wordt door dit boek aan het denken gezet en daardoor vraag je je af of jouw manier van benaderen wel de juiste is?

Wat ik goed vond is dat er ook aandacht is voor de zeer jonge vader. Vaak gaat het alleen om de moeder en blijft de vader buiten beeld. De rol van de grootouders en het verdere sociale netwerk wordt in het kort aangestipt, hier had mijn inziens nog meer over geschreven kunnen worden. Een goede afloop staat of valt namelijk vaak met een goed netwerk rondom de jonge ouders.

Ondanks dat het boek al een aantal jaren oud is, past het mooi in de praktijk van alledag. Zeker nu er veel aandacht besteedt wordt aan kwetsbaar ouderschap, middels het landelijk actieprogramma Kansrijke Start.

Hulp aan zeer jonge ouders. Van methode tot bejegening >>

Karin Schoones  is VoorZorgverpleegkundige bij de GGD hart voor Brabant. VoorZorg is een opvoed-, leefstijl, gezondheids- en ontwikkelingsondersteuningsprogramma, gericht op jonge kwetsbare ouders. Zij krijgen preventieve ondersteuning tijdens hun zwangerschap en de eerste twee levensjaren van hun kind.