Recensie ‘Vaders die rouwen, verhalen’, door: Bob de Raadt
Een bijzondere leeservaring, deze verhalen. Zij zijn fantasierijk, intrigerend en verrassend. Elk verhaal staat op zichzelf, maar de hoofdlijn is dat vaders rouwen om verloren kinderen, om verbroken relaties, om onmacht in de communicatie met gezinsleden. Vaders die vinden dat zij tekort schieten om fijne, meelevende vaders te zijn. Soms is dat pijnlijk en ontluisterend om te lezen, want uit hun leven spreekt ook liefde, betrokkenheid en mededogen.
Dit is een boek met verhalen over ‘vaders die rouwen’. Schrijnende, pijnlijke rouw, nooit eindigend verdriet, rouw over miskenning, met rauwe relaties en rauwe geschiedenissen, complexe rouw. De verhalen hebben iets mysterieus. Een boek dat je gemakkelijk de verhalen in trekt. Een boek waarbij je als lezer wilt interveniëren om de hoofdpersoon te helpen, uit mededogen.
De verhalen
Mijn vader is de toren
Vaders hebben het soms lastig om voldoende aandacht te hebben voor hun verschillende kinderen, zeker vanuit het perspectief van het kind zelf. In het eerste verhaal wordt de vader ingezet als de ik-persoon die geen kant meer op kan: “Mijn vader is de toren die ik kan inzetten”. Maar het is ook een vader die geen inkijk geeft in zichzelf! Een beschadigde vader: moederloos, bastaard, onthecht. Een vader die tekortschiet, die zijn eigen pijn moet verwerken: ‘Als hij maar niet tot last is’.
In een ruimer verband met het wereldgebeuren en het leven van ‘Groteva’, de vader van haar vader, speelt diens getekende levensgeschiedenis binnen een koloniale context. En de invloed daarvan op de volgende generatie. De muur tussen de vader en Groteva: “Ze konden elkaar zien, maar er kwam geen woord door”. Een intergenerationeel ongemak; schrijnend, pijnlijk, diepe sporen teweeg brengend. Een verlangen naar affectie, acceptatie en erkenning kleurt brieven die onbeantwoord zijn gebleven. Hoop op herstel van de vader-zoonrelatie. Er groeit mildheid tussen zoon en vader aan het eind van Groteva’s leven en dat werkt door in de relatie tussen ik-persoon en haar vader. “Ik heb weer een vader, één die blijft”. “Mijn vader is de toren die er altijd staat” is één van de lofuitingen aan het eind van dit imposante verhaal.
Dochter in huis
Het tweede verhaal is een intrigerend en tevens ontluisterend verslag van een vader die z’n dochter in huis neemt. Door haar moeder is zij namelijk het huis is uitgezet. Soms zijn dit soort gebeurtenissen een soort voorspelling van naderend onheil. Zijn leefgebied wordt door zijn dochter steeds meer ingeperkt. Onthutsend relaas!
Hannibal
Hannibal, het derde- verhaal blijkt, gaandeweg een bijzondere geschiedenis te hebben met veel innerlijk verdriet. Prachtig en scherp verwoord: “Ik begrijp nu pas mijn hele lijf, mijn hele wezen. Die neiging om alles lam te leggen, om stil te vallen, jezelf te verwaarlozen, je niet te wassen, niet te eten, niet te drinken, zodat de wereld niet verdergaat. Zodat de tijd stilstaat en terugkeert naar ervoor, zodat het níét waar is”. Ga maar eens in de schoenen van Hannibal staan.
Verdrietige mannen
De titel van het vierde verhaal is: ‘De geur van verdrietige mannen’. Die geur is beklemmend, benauwend. Door de diagnose van terminale kanker bij een ex-vrouw, die in zijn leven steeds aanwezig blijft. Een dochter, die hij al lange tijd niet meer gezien en gesproken heeft. Er zijn verstoorde familierelaties. Een vader die vergeefs probeert te bemiddelen tussen moeder en dochter, doch deze verzoeningspogingen werken averechts. Hartverscheurend om te lezen.
Stalker
Het verhaal van de stalker neemt uiteindelijk een verrassende wending, waarbij de vader in het verhaal toegeeft dat hij een “voorwaardelijk vader” is en “beperkt is in zijn liefde”. Daarmee zijn zoon jaloers makend op en naar zijn vader. De zoon die hunkert naar aandacht en bevestiging. Een verhaal dat blijft plakken.
Dromen
Het laatste verhaal gaat over dromen, paarden, verlies, verdriet en onmacht. Een vader die analyseert: “… ik was een afwezige vader en echtgenoot; onvergeeflijk.” Naar het voorbeeld van zijn afwezige vader is hij “nooit gekend”. Een lijdzaam verhaal.
Vaders die rouwen
Carmien Michels
Uitgeverij Querido
Bob de Raadt, contextueel maatschappelijk werker, gastdocent Erasmus MC Academie, assistent onderzoeker Erasmus MC Rotterdam. Website: www.bobderaadt.nl. Contactgegevens: bobderaadt@live.nl
Abonneer u op onze gratis digitale nieuwsbrief en u ontvangt wekelijks een overzicht van relevante ontwikkelingen rond ouderschapskennis en –ondersteuning
