Ouders ten einde raad door alle regels, protocollen, indicaties

Snellere zorg, dicht bij huis, met een regisseur die alle touwtjes in handen heeft. Dat was het idee achter de transitie Jeugdhulp. Zorgmanager Katja Stil is teleurgesteld over wat de eerste drie jaar is bereikt. “De transitie had veel meer potentie en heeft deze nog steeds, alleen moeten we anders gaan denken.”

Gezinnen die van het kastje naar de muur worden gestuurd, die voor de zoveelste keer het verhaal van hun kind moeten vertellen aan weer een nieuwe hulpverlener, die zélf op zoek moeten naar een nieuwe opvangplek nadat de vorige is mislukt.

Katja Stil, zorgmanager bij Leermakers Zorggroep in Den Bosch, komt deze gezinnen veeltegen. Te veel, benadrukt ze in een interview op balansdigitaal.nl. “Tijdens intakes ontmoet ik ouders die vaak ten einde raad zijn, die het overzicht helemaal kwijt zijn geraakt en die gek worden van alle regels, protocollen, indicaties en verschillende instanties.”

Torenhoge draaglast

Ze ziet dan ook schrijnende situaties die het gevolg zijn van een torenhoge draaglast. Huwelijksproblemen, broers en zusjes die tekortkomen, burn-outs en financiële problemen, om maar een paar voorbeelden te noemen. De kinderen om wie het gaat hebben meestal al zo veel hulpverleners gezien. Zij zijn al zo vaak teleurgesteld, dat de motivatie om mee te werken tot een nulpunt is gedaald. “Deze problemen spelen natuurlijk al heel lang. Maar ik had gehoopt dat de transitie hier verandering in zou brengen. Het is ijdele hoop gebleken.”

Sneller, dichterbij, integraler

Het doel van de transitie, die in 2015 is ingevoerd, was dan ook snellere zorg, dichter bij huis, en vooral integraler. Concreet: er zou meer gaan worden samengewerkt. “De hulpverlening valt of staat met een regisseur die alle touwtjes in handen heeft, die weet wie hij moet inschakelen om de juiste hulp te kunnen bieden en die partijen bij elkaar kan brengen en houden”, vindt Katja. “Maar de realiteit is anders. Iedereen doet zijn of haar ding, maar niemand weet wie de leiding heeft . Er wordt simpelweg niemand aangewezen.”

Wiel uitvinden

In de praktijk blijkt elke keer weer dat ouders opnieuw het wiel moeten uitvinden voor hun zoon of dochter. Katja geeft als voorbeeld het kind dat opgenomen is geweest en weer thuis komt wonen. Er is geen nazorg of thuisbegeleiding, zodat de ouders zelf moeten aankloppen bij de gemeente. Opnieuw krijgen ze te maken met indicaties en opnieuw moeten ze een traject in met een hulpverleningsorganisatie. Alles begint weer van vooraf aan. Een nieuw hoofdstuk, maar met dezelfde inhoud.

Als Katja tijdens een intakegesprek ziet dat de nood te hoog is, wat vaak voorkomt, gaat ze direct aan de slag voor het gezin om dingen op poten te zetten, terwijl er nog geen indicatie is. Het is überhaupt niet haar taak om deze regelzaken op zich te nemen. De hulpverleners van Leermakers Zorggroep zijn er om doelen te halen, zoals het vergroten van zelfvertrouwen of het zoeken van een passende vrijetijdsbesteding. Níét het regelen van een nieuwe school. “Als niemand anders die taken op zich neemt, doen wij het natuurlijk graag. Ook al is het onbetaald en in onze eigen tijd.”

Lijdensweg

Ze benadrukt dat de wijkteams, die opgezet zijn om de zorg dichter bij huis te brengen, hun best doen, maar dat ze nou eenmaal in een systeem zitten opgesloten dat niet werkt. Omdat er niemand wordt aangewezen als regisseur, ligt die rol nog steeds bij de ouders zelf. “Deze gezinnen hebben iemand nodig die hen begeleidt vanaf het moment dat er een diagnose wordt gesteld en er zorg nodig is. Ze hebben vaak al een hele lange lijdensweg achter de rug en missen de kracht om dit soort zaken te regelen. De druk moet van de schouders worden gehaald, zodat ze ook weer ouders kunnen en mogen zijn. We hebben het al jaren over een participatiemaatschappij, waar kinderen zouden moeten kunnen meedoen. Ik zie nog te veel kinderen aan de zijlijn staan. We denken nog te vaak in beperkingen in plaats van in mogelijkheden. Ook dat is een rol die de regisseur op zich zou kunnen nemen.”

Maar dan moet die regisseur wél worden aangewezen, wil ze maar zeggen. De transitie heeft haar verwachting niet waargemaakt, concludeert Katja. “De transitie had veel meer potentie en heeft deze nog steeds, alleen moeten we anders gaan denken. Een ander woord voor transitie is ‘kentering’. Die heb ik nog niet gezien. We doen toch weer een beetje hetzelfde, alleen in een ander jasje.”

Bron: balansdigitaal.nl