Ouders kunnen een grote rol spelen bij het voorkomen van angst, pijn en stress tijdens medische handelingen. De kans daarop is het grootst als zorgprofessionals met kind en ouders afstemmen welke aanpak het beste bij hun past. Dat signaleert Kind & Ziekenhuis naar aanleiding van een verkennende studie naar de rol van ouders als hun kinderen medische handelingen ondergaan. De belangrijkste bevindingen zijn vertaald naar praktische adviezen aan zorgprofessional en visueel vormgegeven in twee posters.
De studie door Amber Angenent voor Kind & Ziekenhuis bestond onder meer uit een inventarisatie van wetenschappelijk onderzoek naar de rol van ouders tijdens medische handelingen bij kinderen. Het gaat daarbij om zaken als het inbrengen van een infuus, het toedienen van medicijnen of het inbrengen van een sonde. Daarnaast werden gestructureerde interviews gehouden met zorgprofessionals en groepsgesprekken met ouders over hun ervaringen met medische handelingen bij hun kind. Zo kon vanuit verschillende perspectieven inzicht worden verkregen over de rol van ouders.
Aanwezigheid
Uit de studie komt naar voren dat de aanwezigheid van ouders in alle leeftijdscategorieën essentieel is. Kinderen vertrouwen hun ouders, hun aanwezigheid geeft ze een gevoel van veiligheid. Een actieve en positieve rol van ouders zorgt ervoor dat een kind minder pijn ervaart. Het gebruiken van positieve taal en het kind afleiden door ouders draagt aantoonbaar bij aan minder angst, pijn en stress tijden de medische handeling. De kans daarop is het grootst als zorgprofessionals vooraf goed afstemmen met kind en ouders welke aanpak voor hen het beste werkt.
Weinig aandacht
In de praktijk hebben zorgprofessionals vaak nog weinig aandacht voor de rol van ouders, signaleert Kind & Ziekenhuis naar aanleiding van de studie. Vaak bereiden ze ouders wel voor op de medische procedure van hun kind, maar gaan ze niet na wat de verwachtingen van de ouders zijn en bespreken ze ook niet wat hun rol kan zijn. “We gaan er automatisch vanuit dat ouders weten welke rol ze moeten aannemen. Maar soms hebben ouders hier heel actief sturing bij nodig”, aldus een kinderpsycholoog.
Overdreven geruststellend
Zorgprofessionals beamen in de interviews dat aandacht voor de rol van ouders belangrijk is. Ouders kunnen bijdragen aan minder angst, pijn en stress, zeggen ze. Maar ze kunnen de situatie ook onbedoeld verergeren. Als ouders zelf bang of gestrest zijn, kan dit overslaan op het kind, met meer angst en pijn als gevolg. Ook overdreven geruststellend gedrag van ouders kan averechts werken, omdat het kind dan het idee kan krijgen dat er juist iets bedreigends staat te gebeuren. Om die reden is het goed dat je als zorgprofessional inschat en bespreekt welke rol het beste past.
Ook ouders geven in de gesprekken aan dat zorgprofessionals meer aandacht kunnen geven aan de rol van de ouder(s) tijdens de medische handeling. Ouders kennen hun kind het beste, en kunnen daarom als geen ander aangeven welke benadering van het kind of welke rituelen goed werken. Rituelen zorgen voor voorspelbaarheid, hetgeen weer bijdraagt aan het voorkomen van angst, pijn en stress bij het kind.
Hoewel steeds meer zorgprofessionals aandacht hebben voor het voorkomen van angst en pijn, komt een reactief beleid nog vaak voor als het gaat om comfort bij het kind. Met een proactief, op comfort gericht beleid kun je trauma’s voorkomen, zeggen ouders in de gesprekken. Ook geven zij aan dat zijzelf en kinderen nog te weinig als gelijkwaardige partner worden gezien en niet altijd betrokken worden bij keuzes, terwijl dit wel belangrijk is. Ook jonge kinderen kunnen goed keuzes maken – zelfs kleine beslissingen dragen bij aan het gevoel om in control te zijn.
Rolconflict
Zowel zorgprofessionals als ouders wijzen in de gesprekken verder op het gevaar van een rolconflict bij ouders. Kinderen vertrouwen hun ouders: als dit vertrouwen tijdens een medische procedure beschaamd wordt, kan dit hun band beschadigen. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als de ouder het kind in bedwang houdt of daarmee helpt tijdens de medische handeling.
Maar ook als de medische handeling anders verloopt dan vooraf aan het kind is verteld, door de zorgverlener of door de ouder zelf, kan dit de onderlinge band schaden. Het kind kan dan boos worden op zijn ouders omdat die hem naar het ziekenhuis hebben gebracht. Zorgprofessionals moeten zich ervan bewust zijn dat ouders de rol van ouder moeten kunnen blijven vervullen. En dus oppassen dat ze ouders niet onbedoeld in een rolconflict plaatsen.
Bron, ook voor de posters: kindenzorg.nl
Zie ook:
Abonneer u op onze gratis digitale nieuwsbrief en u ontvangt wekelijks een overzicht van relevante ontwikkelingen rond ouderschapskennis en –ondersteuning
