Geef ouders rol bij medische ingrepen bij kinderen

Ouders kunnen een grotere rol spelen bij het voorkomen van angst, pijn en stress tijdens medische handelingen dan ze nu doen. De kans daarop is het grootst als zorgprofessionals met kind en ouders afstemmen welke aanpak het beste bij hun past.

Dat blijkt uit een verkennende studie naar de rol van ouders als hun kinderen medische handelingen ondergaan. De studie, verricht door Amber Angenent voor Kind & Ziekenhuis, bestond onder meer uit een inventarisatie van wetenschappelijk onderzoek naar de rol van ouders tijdens medische handelingen bij kinderen. Daarnaast werden gestructureerde interviews gehouden met zorgprofessionals en groepsgesprekken met ouders over hun ervaringen met medische handelingen bij hun kind. Zo kon vanuit verschillende perspectieven inzicht worden verkregen over de rol van ouders.

Gevoel van veiligheid

Uit de studie komt naar voren dat de aanwezigheid van ouders in alle leeftijdscategorieën essentieel is. Kinderen vertrouwen hun ouders enhun aanwezigheid geeft ze een gevoel van veiligheid. Het gebruiken van positieve taal en het kind afleiden door ouders draagt aantoonbaar bij aan minder angst, pijn en stress tijden de medische handeling. De kans daarop is het grootst als zorgprofessionals vooraf goed afstemmen met kind en ouders welke aanpak voor hun het beste werkt.

In de praktijk hebben zorgprofessionals vaak nog weinig aandacht voor de rol van ouders, signaleert Kind & Ziekenhuis naar aanleiding van de studie. Vaak bereiden ze ouders wel voor op de medische procedure van hun kind, maar daar blijft het dan bij. Ze gaan dus niet na wat de verwachtingen van de ouders zijn en bespreken evenmin wat hun rol kan zijn.

Situatie verergeren

Zorgprofessionals beamen in de interviews weliswaar dat aandacht voor de rol van ouders belangrijk is, maar wijzen erop dat ze de situatie ook onbedoeld kunnen verergeren. Als ouders zelf bang of gestrest zijn, kan dit overslaan op het kind, met meer angst en pijn als gevolg. Ook overdreven geruststellend gedrag van ouders kan averechts werken, omdat het kind dan het idee kan krijgen dat er juist iets bedreigends staat te gebeuren. Om die reden is het goed dat je als zorgprofessional inschat en bespreekt welke rol het beste past.

Rituelen zorgen voor voorspelbaarheid

Ouders geven op hun beurt in de gesprekken aan dat zorgprofessionals meer aandacht kunnen geven aan hun rol tijdens de medische handeling. Zij kunnen als geen ander aangeven welke benadering van het kind of welke rituelen goed werken. Rituelen zorgen voor voorspelbaarheid, hetgeen weer bijdraagt aan het voorkomen van angst, pijn en stress bij het kind. Met een proactief, op comfort gericht beleid kun je trauma’s voorkomen, zeggen ouders in de gesprekken. Ook geven ouders aan dat zijzelf en kinderen nog te weinig als gelijkwaardige partner worden gezien en niet altijd betrokken worden bij keuzes, terwijl dit wel belangrijk is. Ook jonge kinderen kunnen goed keuzes maken – zelfs kleine beslissingen dragen bij aan het gevoel om in control te zijn.

Waak voor rolconflict

Zowel zorgprofessionals als ouders wijzen in de gesprekken verder op het gevaar van een rolconflict bij ouders. Kinderen vertrouwen hun ouders: als dit vertrouwen tijdens een medische procedure beschaamd wordt, kan dit hun band beschadigen. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als de ouder het kind in bedwang houdt of daarmee helpt tijdens de medische handeling.

Maar ook als de medische handeling anders verloopt dan vooraf aan het kind is verteld, door de zorgverlener of door de ouder zelf, kan dit de onderlinge band schaden. Het kind kan dan boos worden op zijn ouders omdat die hem naar het ziekenhuis hebben gebracht. Zorgprofessionals moeten zich ervan bewust zijn dat ouders de rol van ouder moeten kunnen blijven vervullen. En dus oppassen dat ze ouders niet onbedoeld in een rolconflict plaatsen.

Meer over de studie

De studie ‘De rol van ouders tijdens medische (be)handelingen om angst, pijn, stress en dwang van het kind te voorkomen’ werd vanuit Kind & Ziekenhuis begeleid door projectmanager Jorien Mulder-van ’t Riet.

Kind & Ziekenhuis heeft de belangrijkste bevindingen uit de studie vertaalt naar praktische adviezen aan zorgprofessionals, visueel vormgegeven in twee posters.

De rol van ouders tijdens medische (be)handelingen om angst, pijn, stress en dwang van het kind te voorkomen

Bron: kindenzorg.nl