Recensie: Goed ouderschap. Een andere kijk op opvoeden, door Bob de Raadt.
‘Goed Ouderschap’ beschrijft met name de filosofisch-ethische kant van wetenschappelijke discussies over pedagogisch handelen, opvoedstijlen, ouder-kind-interactie(s), opvoedondersteuning en –interventie(s). Dit gebeurt vanuit een pedagogisch-psychologische invalshoek van –goed genoeg- ouderschap. De auteurs, Stefan Ramaekers & Judith Suissa, zijn vooral op zoek geweest naar de achtergrond van het dominante geluid van de opvoeddeskundigen in deze discussie, de zogenaamde derden of zoals zij het noemen: ‘het derde-persoonsperspectief’ in de verwetenschappelijking, de psychologisering van de opvoedrelatie.
Laat ik deze recensie beginnen met een aantal citaten uit dit boek, zodat de lezer direct een indruk krijgt over de inhoud en de bedoeling van de auteurs. “Er zijn tal van sociologische, historische en culturele analyses gemaakt van hoe het komt dat ouders in onze westerse samenleving een vaak overweldigende reeks van adviezen te verwerken krijgen over hoe hun kinderen op te voeden”. Soms is dit gebaseerd op de idee van ”Ouders zijn blijkbaar niet langer in staat om hun kinderen zelf op te voeden”. En: “Onze zoektocht bracht een poging met zich mee om het gebied van opvoeding open te breken op een manier die de ethische en filosofische complexiteit van wat ouders voor hun kinderen willen (doen) op de voorgrond plaatst – namelijk een openbreken dat ons toestaat de eerste-persoonsperspectieven van ouder-zijn te verwoorden – om opvoeding terug te vorderen van de disciplines die het opeisen …”
Het gaat dus om het terugwinnen van het ouderperspectief. Met andere woorden: dat de ouders in het ‘middenpunt’ komen te staan, met hun opvoedvisie(s), hun communicatieve en pedagogische vaardigheden, toekomstperspectief, ouderschapscompetenties, hun metapositie, hun ethische en levensbeschouwelijke visie op het opvoeden van hun kind(eren). Dit in plaats van de dominante wijsheid van de beter wetende beroepskracht, die het de ouders wel even zal vertellen. Auteurs geven aan dat derde-persoonsperspectieven in feite de ouders “ontkrachten” in plaats van hen kracht geven (noem het empowerment van ouders).
In de wetenschappelijke discussie komt vaak de filosofische gedachte naar voren, dat ‘elk sociaal probleem – denk aan misdaad, drugs, tienerzwangerschappen, analfabetisme en armoede – terug te voeren is naar onbekwaam ouderschap’. Dit komt diskwalificerend, denigrerend en ondermijnend over als visie op ouders en hun ouderschap. En is onterecht en nadelig voor ouders, zeker als zij het beste voor hun kind(eren) willen.
Terecht willen de auteurs de focus terug hebben op de centrale positie van ouders in hun betrokken ouderschap; in hun eigen ouderlijk besef van verantwoordelijk-zijn. De ouders centraal! Hun kind wordt geboren in dit ‘gezin’, in deze ouderlijke context. En dit kind vertegenwoordigt direct een eigen wereld, als persoonlijke existentie. Daar zijn de ouders levenslang bij betrokken, vanuit hun onverbrekelijke (bloed)band, ondanks eventuele, latere omstandigheden. ‘Derde personen’ zijn passanten, de ouders niet. In hun primaire rol geven ouders ‘basiszorg, veiligheid, liefde en affectie. Zij zorgen vanuit erkenning en betrokkenheid’ voor de noden van hun kind(eren), met aandacht voor – dagelijkse – routine en consistente primaire zorg. De auteurs gebruiken hiervoor de term ‘goed genoeg ouderschap’.
Het boek lijkt me vooral geschikt voor specialisten als pedagogen en filosofisch ingestelde opvoeddeskundigen. Naast de pedagogische ouder-kind-beschouwingen zou ik – als methodisch ouderbegeleider en als vader- graag het ‘ouder-ouder’-perspectief aan dit boek toegevoegd zien: wat is de potentiële kracht van ouders samen? Hun onderlinge samenwerking en afstemming, hun taakverdeling, hun metapositie, hun effectieve reflectie op het alledaagse bezig-zijn als partners en opvoeders, hun diversiteit, hun inschakelen van steuntroepen en –bronnen, zicht op hun persoonlijke levens- en leerervaringen n.a.v. life-events. Hun inzet, gevende liefde, genegenheid, affectie, betrokkenheid, onbaatzuchtigheid, tijd, verwondering, toewijding, veerkracht, uithoudingsvermogen, hun grenzend stellend vermogen: dat ‘ouder-ouder perspectief’.
Bob de Raadt, werkzaam als medisch maatschappelijk werker, methodisch ouderbegeleider, contextueel hulpverlener bij Erasmus MC-Sophia en als gastdocent bij Erasmus MC Academie; www.bobderaadt.nl
Abonneer u op onze gratis digitale nieuwsbrief en u ontvangt wekelijks een overzicht van relevante ontwikkelingen rond ouderschapskennis en –ondersteuning
