Overtuig vaccinweigeraars met emoties

Tegenstanders van vaccinaties spelen met hun argumenten vaak in op emotie, met name de angsten. Voorstanders daarentegen beroepen zich veelal op de wetenschap. Om de weigeraars te overtuigen, is het aan te raden veel nadrukkelijker in te spelen op de emoties.

Vaccins zijn het slachtoffer van hun eigen succes. Tegenstanders van vaccins weten nauwelijks iets over de ziektes die ze voorkomen. Volgens onderzoekers aan de KU Leuven kan het helpen om af en toe een andere strategie te gebruiken. Ze analyseerden pro- en antivaccinatieboodschappen op het internet. Waar de eerste doorgaans focussen op feiten en cijfers, maken de tegenstanders vaak gebruik van verhalen die inspelen op emotie, en de angsten van ouders in het bijzonder. Dat kan omgekeerd ook, zo blijkt uit een artikel op eoswetenchap.eu. Hierin worden ook de vier belangrijkste bezwaren weerlegd.

Verhalen overtuigen

Neem bijvoorbeeld het verhaal over William*. William werd geboren in 2017, maar overleed nog datzelfde jaar aan de mazelen. Hij raakte besmet door een buur­jongetje met ouders die tegen v­accinatie waren gekant. Een tragedie die makkelijk had kunnen worden voorkomen door vaccinatie. Net als de dood van een zes jaar oud Italiaans leukemiepatiëntje, dat in 2017 overleed aan long- en hersencomplicaties van een mazelenbesmetting.

Beide verhalen illustreren het belang van wat wetenschappers groepsimmuniteit noemen. Wanneer een voldoende grote groep mensen is gevaccineerd, worden ze zelf niet meer ziek en kunnen ze de ziekte ook niet meer doorgeven aan anderen. Wie niet gevaccineerd kan worden – omdat hij of zij nog te jong of te verzwakt is – is daardoor ook beschermd.

In het geval van mazelen is dat zodra 95 procent van de mensen gevaccineerd is. “Je kan dat aantonen met mooie grafiekjes” , zegt vaccinatie-expert Corinne Vandermeulen (KU Leuven). “Maar uit gesprekken met ouders blijkt dat die een verhaal zoals dat van William vaak overtuigender vinden. Met studies, cijfers en grafieken overtuig je niet iedereen. Dan kan het helpen anders te communiceren.”

Klein maar mondig

“Luisteren naar de bezorgdheden en vragen van ouders is cruciaal”, zegt vaccinatie-expert Pierre Van Damme (UAntwerpen). “Om vervolgens een communicatiestrategie op maat te kiezen. We mogen de twijfelaars niet allemaal over dezelfde kam scheren.”

“Het is een erg heterogene groep”, bevestigt Vandermeulen. “Je hebt de hoogopgeleiden, die alles in vraag stellen, en je hebt laagopgeleiden, die makkelijker geloof hechten aan allerlei onheilsberichten over vaccins.” Volgens Vandermeulen is de groep die radicaal tegen vaccinatie is gekant klein, maar erg mondig. “Die groep is vrijwel niet te overtuigen. De meeste andere mensen staan nog open voor dialoog.”

Nagenoeg alle twijfelaars delen een bezorgdheid om de gezondheid van hun kinderen. Wijzen op de soms desastreuze gevolgen van infectieziekten kan dan een goede start zijn. “Bezorgde ouders zijn vaak heel goed op de hoogte van alle mogelijke nadelen van vaccins.”

Vier zorgen weerlegd

1. Vaccins veroorzaken autisme

In 1998 suggereerde de Britse arts Andrew Wakefield in het medisch tijdschrift The Lancet een verband tussen het MBR-vaccin (tegen mazelen, bof en rode hond) en autisme. Het artikel werd teruggetrokken wegens fraude en Wakefield werd uit het artsenregister geschrapt. Meerdere studies hebben sindsdien aangetoond dat er geen verband is tussen vaccineren en autisme. Dat alles kon niet voorkomen dat de mythe nog steeds de ronde doet.

2. Vaccins hebben vreselijke bijwerkingen

‘Er kunnen bijwerkingen zijn’, zegt vaccinatie-expert Corinne Vandermeulen (KU Leuven). ‘Vaccins kunnen lichte koorts veroorzaken, en in zeldzame gevallen koortsstuipen. Dat komt bij het MBR-vaccin ongeveer twee keer per tienduizend gevaccineerde kinderen voor. Maar de gevolgen van de ziektes waartegen ze beschermen zijn veel ernstiger.’ Het is precies die afweging die aan de basis ligt van de huidige vaccinatieprogramma’s.

3. Er zitten giftige stoffen in vaccins

Vaak genoemd zijn kwik, formaldehyde en aluminium. De kwikverbinding thiomersal voorkomt contaminatie van vaccins die verschillende dosissen in één verpakking bevatten. Thiomersal zou autisme veroorzaken. ‘Dat verband is er niet’, zegt Vandermeulen. ‘En sinds de overschakeling op individueel verpakte dosissen wordt de stof niet eens meer gebruikt.’

Ook formaldehyde doet dienst als een soort bewaarmiddel. Tijdens het productieproces van vaccins wordt het gebruikt om virussen ongevaarlijk te maken. ‘De hoeveelheid formaldehyde in het bloed van een acht weken oude baby ligt tien keer hoger dan de hoeveelheid in vaccins’, zegt vaccinatie-expert Pierre Van Damme (UAntwerpen). ‘Wat je binnenkrijgt via een vaccin ligt duizend keer lager dan de potentieel schadelijke dosis. Een peer eten brengt ruim twintig keer meer formaldehyde in het lichaam.’

Aluminium verbetert de reactie van ons immuunsysteem op het vaccin. Ook in dit geval ligt de dosis ruim onder de veiligheidsgrens. Via onze voeding nemen we er veel hogere dosissen van binnen dan via een vaccin.

4. Vaccins overbelasten het jonge immuunsysteem

‘Ons immuunsysteem wordt al vanaf de bevalling overladen met microben uit het geboortekanaal. Op ons lichaam bevinden zich miljarden micro-organismen. Wat vaccins daar nog aan toevoegen, valt te vergelijken met een lepeltje water in een zwembad’, zegt Vandermeulen.

Dit is een samenvatting van een uitgebreider berichte op eoswetenschap.eu, klik hier.