Omgaan met boosheid en agressie van ouders is in de praktijk niet altijd even gemakkelijk. “Reageer kort en adequaat op dergelijk gedrag”, adviseert Fenno Moes. “De ene keer door mee te bewegen, de andere keer door duidelijke grenzen te stellen. En ga hierover beslist geen discussie aan. Ouders die over de schreef gaan, handelen namelijk vaak uit angst of schuld.”
Grensoverschrijdend gedrag van ouders binnen de jeugdhulpverlening komt veelvuldig voor. Een dilemma, want juist het betrekken van de ouders is van belang voor de behandeling van problemen waar jongeren voor worden aangemeld. Fenno Moes: “Valkuil is dan inhoudelijk op de kritiekpunten in te gaan, terwijl het in feite gaat om emotie. Ga dan niet de strijd met ouders aan, maar reageer bijvoorbeeld met ‘U wilt het beste voor uw kind en wellicht bent u bang dat we misschien niet de juiste keuzes maken’. Als je daarover in gesprek komt, kun je later terugkomen op het feit dat je het niet acceptabel vindt zoals men het gesprek was begonnen.”
Reageer op de emotie
Niettemin kunnen botsingen met ouders tot onverkwikkelijke situaties leiden. “Soms zijn ouders echt heel onredelijk. “Probeer dan toch van ouders medestanders in plaats van tegenstanders te maken. Vaak zit iets achter dat boze gedrag en dan kom je geen stap verder door te reageren met ‘op deze manier wens ik niet te worden aangesproken’. Ook komt het in de jeugdhulpverlening regelmatig voor dat ouders moeite hebben met het feit dat hun zoon of dochter hulp nodig heeft of dat zij bepaalde dingen binnen hun gedrag niet willen accepteren. Dat kan zich uiten in opmerkingen als ‘Werken jullie hier wel volgens de laatste methodieken?’. Of: ‘Volgens mij doen jullie het hier helemaal niet goed’. Dan heb je de neiging om te reageren op de inhoud, terwijl het juist van belang is om te reageren op de emotie.”
Frank Vissertje
Dit betekent niet dat een hulpverlener alles maar over zich heen moet laten komen, benadrukt Moes. “Laat je niet manipuleren. Soms gaan ouders echt over de schreef en moet je duidelijke grenzen stellen. Ik zeg ook weleens: ‘hier is een Frank Vissertje op z’n plaats’. Dus: dit is mijn uitspraak en daar zult u het mee moeten doen. We moeten niet blijven helpen tot dat de jeugdhulpverlener er bij neervalt. Zeg in die buitensporige situaties ‘Als dit niet is wat is wat u wilt, dan kunnen wij u dat niet bieden’. Punt. In plaats van toch nog door te gaan. Dat geldt ook voor ouders die iets zeggen in de trant van: ‘Wacht maar, ik weet je wel te vinden’. Doet men dat soort bedreigingen, dan moet er aangifte worden gedaan. Dreigen met geweld is onacceptabel en mag je niet over je heen laten gaan.”
Lieve kinderen, stoute ouders
Tijdens het congres ‘Ouderschap: weerstand en kritiek’ op 26 juni in Eindhoven verzorgt Fenno Moes een interactieve lezing met de veelzeggende titel ‘Lieve kinderen, stoute ouders’. “Aan de hand van voorbeelden uit de praktijk en vragen van deelnemers ga ik dan dieper in op buitensporig gedrag van ouders binnen de jeugdhulpverlening. Ik gebruik daarvoor ook een aantal modellen. Die helpen om naar patronen te kijken en hoe je daar los van kunt komen.”
Het congres is een initiatief van Euregionaal Congresburo in samenwerking met Ouders Centraal. Voor abonnees op onze nieuwsbrief geldt een aantrekkelijke korting.
Alles over het congres ‘Ouderschap: weerstand en kritiek’ >>
Abonneer u op onze gratis digitale nieuwsbrief en u ontvangt wekelijks een overzicht van relevante ontwikkelingen rond ouderschapskennis en –ondersteuning
Goed dat hier aandacht voor is. Ik ben namelijk zo’n ouder die door veel van onze zorgverleners als lastig wordt ervaren (is zo uitgesproken). Emoties kunnen hoog oplopen, ik ben kritisch en kan zonder grof taalgebruik of geweld heel gemeen zijn.
Vaak kan ik direct (of achteraf) goed benoemen waar bepaald gedrag of houding vandaan komt.
Helaas zijn er in al die jaren slechts twee professional geweest die dit hebben benoemd en hierover met mij in gesprek zijn gegaan. Dat was echt een verademing.
Wanneer je met ‘dit type’ lastige ouders op betrekkingsniveau het gesprek durft aan te gaan is dat voor beide, op alle fronten, helpend voor het resterende hulpverleningstraject.