Verslaafd aan drugs, alcohol, gokken, geen werk, geen inkomen, schulden, agressie en verstoorde verhoudingen binnen het gezin. Voor hulpverleners zijn volwassen thuiswonende zonen die kampen met deze problemen, een moeilijk bereikbare groep. Ouders, voornamelijk moeders, voelen onmacht en raken overbelast.

Dat blijkt uit interviews van het Nederlandse Kenniscentrum Integratie en Samenleving (KIS) met zes moeders met Turkse en Marokkaanse achtergrond, vier hulpverleners en twee zonen. Als een volwassen zoon wat langer thuis blijft wonen, dan hoeft dat geen probleem te zijn. Maar wat als de thuiswonende volwassen zoon de veertig nadert, hij kampt met een veelvoud aan problemen en hulp- en ondersteuningstrajecten vroegtijdig afbreekt door gebrek aan motivatie?

Instabiele thuissituatie

Hoewel de problematiek van de zonen een kluwen aan oorzaken kent, zijn er volgens de geïnterviewde zonen, moeders en hulpverleners enkele factoren die steeds komen bovendrijven. De belangrijkste genoemde factor is de instabiele thuissituatie, waaronder: verbaal en fysiek geweld, echtscheiding, armoede en schulden. Gebrekkige communicatie tussen ouders onderling en tussen ouders en zonen maken dat problemen nauwelijks worden opgelost en kunnen escaleren. Ook de puberteit wordt als factor genoemd in het ontstaan van de problemen.

“Ik cijfer mezelf weg”, zegt een inwonende zoon. “Ik gebruik drugs en drink alcohol. Ik heb een slechte jeugd gehad. Door mijn vader ben ik zowel lichamelijk als geestelijk mishandeld. Hij kleineerde mij en hemelde mijn zus op. Ik was altijd heel erg bang voor hem. Pas dertig jaar later kwamen mijn zus en moeder erachter dat vader me mishandelde. Ik miste een vaderfiguur in mijn leven. Ik zocht compensatie buitenshuis voor datgene wat ik thuis miste.”

De problematische relatie met de vader loopt bij de geïnterviewde zonen als een rode draad door hun verhalen. Een zoon vertelt dat hij op jonge leeftijd door zijn vader naar een internaat in Turkije werd gestuurd. Hij kon daar niet aarden en liep weg. Hierdoor kwam hij nog meer in een identiteitscrisis terecht en werd de relatie met zijn vader nog slechter.

Identiteitsproblemen

Daarnaast kampen de zonen met identiteitsproblemen. Vanwege hun middelengebruik worden ze thuis door de ouders weggezet als “slechte moslim” en “geen Marokkaan of Turk omdat ze de tradities niet naleven”. Buitenshuis krijgen ze dan weer te horen dat ze “geen Nederlander zijn”. Dit draagt volgens hulpverleners bij aan een negatief zelfbeeld en een verwijdering van de samenleving. Zo ervaart een 32-jarige thuiswonende zoon dat ook. “Mijn problemen begonnen elf jaar geleden toen mijn broer overleed. Op de basisschool ging het niet goed. Ik vond het leren moeilijk en had een grote taalachterstand. Thuis sprak ik alleen Turks met mijn ouders. Ik voelde me in de maatschappij buitengesloten vanwege mijn afkomst.”

Later, op de werkvloer voelde hij zich door collega’s gediscrimineerd. “Ik heb gewerkt als monteur. Mijn collega’s legden het werk niet goed uit waardoor ik fouten maakte. Als de deadline niet werd gehaald, kreeg ik de schuld. Daarna volgde ik avondschool. De leerkrachten spraken slecht over buitenlanders. Sommigen verheerlijkten de ideeën van politicus Geert Wilders. Dit vond ik heel erg.”

Stempel van ‘probleemjongere’

Mantelzorgconsulent Habiba Hammoudi van het Steunpunt Mantelzorg Utrecht stelt vast dat de volwassen zonen als jongeren al zijn bestempeld als ‘probleemjongeren’. Problemen escaleren omdat er geen aandacht is voor onderliggende oorzaken van hun gedrag. “Mogelijke beperkingen, zoals een laag IQ zijn niet herkend, erkend en getest. Sommige ouders en zonen zien oorzaken die door de reguliere hulpverlening niet begrepen worden, zoals bezetenheid. Ze zeggen dan: ‘Het is het werk van de duivel’.”

Dat geldt ook voor psychiatrische stoornissen of verslavingsproblemen, aldus Hammoudi. “Die worden door de ouders vaak niet of pas laat gemeld. Ouders zijn niet op de hoogte van de mogelijkheden van hulpverlening of durven die stap niet zetten uit angst voor de reactie van hun zoon. Pas als de situatie helemaal ontspoort, komen de verhalen langzaam naar buiten.”

Alle professionals die geïnterviewd werden, benadrukken dat er meer oog moet zijn voor het vergroten van de motivatie van de zonen. “Sommige zonen komen wel voor een eerste gesprek, maar zetten niet door. Ze geven te snel op of het duurt hen allemaal te lang. Sommigen zijn voor de maatschappij totaal onzichtbaar. Als de zoon niet komt opdagen, dan stopt vaak de bemoeienis en de mogelijke hulpverlening.”

Moeders raken overbelast

Ondertussen staat de mantelzorgers, vaak de moeders, het water aan de lippen. Ze gaan gebukt onder de opeenstapeling van problemen van de zonen. Lees verder op sociaal.net >>

 

------
Abonneer u op onze gratis digitale nieuwsbrief en u ontvangt wekelijks een overzicht van relevante ontwikkelingen rond ouderschapskennis en –ondersteuning

LAAT EEN REACTIE ACHTER