Vijf profielen van gezinnen waar kindermishandeling voorkomt

Tot voor kort waren er twee werelden: partnergeweld en kindermishandeling. Die twee werelden komen nu steeds meer bij elkaar. Op grond van landelijk onderzoek zijn vijf gezinsprofielen opgesteld. Het is de verwachting dat bij elk profiel een ander soort hulpverlening hoort.

Om meer te weten te komen over de problematiek in gezinnen vragen de onderzoekers van het Verwey-Jonker Instituut aan ouders en kinderen uit gezinnen die gemeld zijn bij Veilig Thuis om op drie momenten binnen anderhalf jaar een vragenlijst in te vullen. Hun wordt gevraagd naar onder andere het ondervonden geweld, trauma’s in de jeugd en de huidige klachten. Uit deze interviews kwamen verschillende profielen naar voren, met elk een andere problematiek die op de voorgrond staat, en waarvoor waarschijnlijk ook een andere vorm van hulpverlening nodig is.

De vijf gezinsprofielen

1. Gezin in de stress

In dit type gezinnen is de balans tussen draagkracht en draaglast zoek. Door een plotselinge gebeurtenis of door chronische problemen escaleren conflicten. Die stress kan komen door risicofactoren als schulden, het overlijden van een ouder of alcoholgebruik. Hoe meer risicofactoren, hoe groter de kans op geweld in de relatie en op kindermishandeling.

2. Eén van de partners oefent extreme controle of dwang uit

In deze gezinnen ligt de nadruk op controle of dwang van de ene partner over de andere partner en kinderen. Het zijn meestal mannen die deze controle of dwang uitoefenen. Hier is ook vaker sprake van seksuele dwang. De vrouw durft niet weg te gaan uit angst voor haar partner, die haarzelf of haar kinderen iets kan aandoen, of omdat ze in een isolement leeft.

3. De kindproblematiek staat voorop 

Een kind in dit type gezinnen heeft bijvoorbeeld persoonlijke problematiek, zoals een vorm van autisme of ADHD, of chronische gezondheidsproblemen. Zijn problematische gedrag kan voortkomen uit de agressie en geweld in het gezin.

4. Een ouder of beide ouders hebben langdurige zorg nodig

Zo’n ouder kampt bijvoorbeeld met psychiatrische problematiek, een chronische ziekte of een licht verstandelijke beperking. De zorg voor het kind kan niet worden gewaarborgd.

5. De ouders maken een conflictscheiding door

Veel zaken gaan over de echtscheidingsfase waarin veel conflicten of agressie spelen, en veel juridische procedures worden gevoerd. Door de strijd tussen de ouders, of van de ene ouder naar de andere ouder, komt het kind ernstig in de knel.

Overlap

De profielen zijn opgesteld naar aanleiding van de problematiek die in het gezin het meest vooropstaat. Uiteraard is er overlap, legt Lünnemann uit. Als er kindproblematiek speelt (profiel 3), is het gezin ook in stress (profiel 1), maar staat de kindproblematiek op de voorgrond. Speelt er een conflictscheiding (profiel 5), dan kan er ook sprake zijn van controle of dwang (profiel 2). Bij ernstige controle of dwang (en geweld) zwijgen de vrouwen er meestal over. Pas als ze weg zijn bij hun partner gaan ze praten. Omdat het aspect controle of dwang op de voorgrond staat, vallen deze gezinnen onder profiel 2 en niet onder profiel 5.

Lees verder op augeomagazine.nl >>