neem perspectief ouders mee

Werken met jonge ouders roept vaak heftige emoties op. Meestal wordt dan gekeken vanuit het kindperspectief. Maar om in verbinding te staan met de ouder, is het belangrijk dat hulpverleners ook het perspectief van de ouders meenemen. Van belang daarbij is onderscheid te maken tussen ouderschap en opvoederschap.

Een kind is afhankelijk en kwetsbaar. Dat maakt dat je als hulpverlener snel kan worden geraakt door wat je hoort in een gesprek van een jonge ouder. Vooral als ouders iets doen wat schadelijk is voor het kind. Je bent als professional zelf ook kind geweest en dat maakt dat je je snel identificeert met het kind.

Kind- en ouderperspectief

Meestal hebben we een voorkeur om te kijken wat goed is voor het kind en wat het nodig heeft. Maar oog voor het perspectief van de ouder is eveneens van belang. Dat is niet altijd eenvoudig. Het vraagt de bereidheid om als professional van perspectief te switchen en je blik te verplaatsen. Het is belangrijk dat je het verhaal achter de ouder leert kennen, zodat je weet wat de drijfveren van de ouder zijn.

Iedere ouder wil het beste voor zijn of haar kind, maar is niet altijd in staat om de beste keuzes te maken door gebrek aan kennis of door de ervaringen uit de eigen jeugd. In het werk met (zeer) jonge ouders komt ook nog het adolescent-perspectief kijken: kun je de ouder ook als puber zien?

Ouderschap en opvoederschap

Bij het werken met jonge ouders is het essentieel om onderscheid te maken tussen ouderschap en opvoederschap. Ouderschap is tijdloos, onvoorwaardelijk en bevindt zich op identiteitsniveau. Je bent altijd ouder, zelfs als het kind er bijvoorbeeld niet meer is. Opvoederschap is een taak, tijdelijk en voorwaardelijk en kan ook door iemand anders overgenomen worden, zoals een leerkracht of oppas.

Ouderbegeleidende positie

De ouderbegeleidende positie helpt je om in verbinding te blijven met (jonge) ouders. Het gaat uit van drie basisprincipes:
1. Elke ouder heeft een Besef van Verantwoordelijk-zijn
Ouders willen het allerbeste voor hun kind, ook als ze niet het beste doen. Zoek daarom als professional de verbinding met de intentie van de ouder, zodat je je kunt blijven openen voor de ouder. Deze verbinding is namelijk een voorwaarde om verandering teweeg te brengen.

2. Ouderschap maakt kwetsbaar
Gevoelens van schuld of schaamte spelen altijd bij ouderschap. Ook is er het gevoel dat het publiek altijd meekijkt (denk aan een jengelend kind in de supermarkt) en wat de samenleving van je verwacht als ouder. Bewustzijn hiervoor is belangrijk bij jonge vaders. Zij nemen vaak een ‘onkwetsbare’ houding aan, maar daarachter voelen ze zich wel degelijk kwetsbaar. Deze kwetsbaarheid willen ze beschermen en dat kan tot allerlei gedrag leiden, zoals prikkelbaarheid, slachtofferrol spelen, kop in het zand steken enzovoort.

3. Ouders zijn eindverantwoordelijk, dus ‘consulterende’ opdrachtgevers
We neigen er naar om de ouders zelf onder de loep te nemen in plaats van het probleem waarmee zij komen. Vraag bijvoorbeeld naar hoe zij zich weer ouder kunnen voelen. Erken eventuele machteloosheid en help ouders het gevoel van regie terug te krijgen. Steun hen om hun rol te pakken en ga samen op ontdekkingsreis. Stel vriendelijke vragen zoals, wat is zijn verlangen, waar loopt hij tegenaan en heeft hij behoefte aan steun of begeleiding? Geef jonge vaders vooral ook inzicht in waarom vaders zo belangrijk zijn voor het kind.

José Koster

Dit artikel is een weergave van de resultaten van een masterclass Jonge Vaders in het kader van het Programma JOOZ. Dit programma richt zich op het ondersteunen van organisaties, gemeenten en professionals die zich inzetten voor begeleiding bij jong ouderschap en preventie van onbedoelde zwangerschap. Dit gebeurt door het ontsluiten van effectieve methoden en uitwisseling van kennis en ervaring.

------
Abonneer u op onze gratis digitale nieuwsbrief en u ontvangt wekelijks een overzicht van relevante ontwikkelingen rond ouderschapskennis en –ondersteuning

LAAT EEN REACTIE ACHTER