Verbeter jeugdzorg door te focussen op gezinnen

De transitie van de jeugdzorg in 2015 is niet succesvol gebleken. Na de transitie is er nu transformatie nodig om juist dit te bereiken. Dit betekent zoeken naar nieuwe manieren van (samen)werken en inzetten van mensen en middelen rondom de zorg voor het gezin. Juist thema’s als kwaliteit, samenwerking en ruimte voor de professional lijken mogelijkheden te bieden om het effect en de efficiëntie van de ingezette hulpverlening te vergroten.

Om te komen tot oplossingsrichtingen is een ander perspectief op het hulpverleningsproces nodig. Dat is de insteek van een blog op sociaalweb.nl. Waar nu de hulpverlening wordt ingezet vanuit het perspectief van de bedrijfsvoering (Wat staat in ons contract? Wat mogen wij leveren?), moet consequent het perspectief van de cliënt worden gekozen.

Hoewel elke zorginstelling in zijn visie schrijft dat de cliënt centraal staat, is de vertaling van deze visie naar concrete werkprocessen waarin de cliënt daadwerkelijk en merkbaar centraal wordt gesteld, vaak ver te zoeken.

In gesprek gaan met de cliënt

De keuze voor het perspectief van de cliënt maakt echter veel mogelijk. Om dit perspectief echt helder voor ogen te hebben, moet de hulpverlener daadwerkelijk in gesprek gaan met de cliënt, aldus de auteurs van het artikel. In veel gevallen zal dit betekenen dat men niet alleen met de jeugdige maar ook met de andere gezinsleden spreekt. Dit om de zorgen, behoeften en wensen op tafel te krijgen. Door de zorg of hulp af te stemmen op dat wat voor de cliënt waardevol is, verbeteren de resultaten. Indien de behoeften van de cliënt hierom vragen, kan de hulpverlener samen met collega’s van andere disciplines en in overleg met de cliënt het juiste hulpverleningstraject afstemmen.

Door ook de verantwoordelijkheid voor het hulpverleningstraject met elkaar te delen, wordt de samenwerking tussen disciplines effectiever en efficiënter. Daarnaast nemen de risico’s op voortijdig afgebroken behandelingen, klachten of andere negatieve effecten af omdat de cliënt zich gehoord voelt en meer gecommitteerd zal zijn aan het hulpverleningsproces.

Value-Based Healthcare

Met Value-Based Healthcare wordt een verbetering van de resultaten van de geleverde hulp voor de cliënt beoogd tegen dezelfde of zelfs lagere kosten over de gehele zorgcyclus. Winst voor de cliënt, die betere zorg ontvangt. Winst voor de zorgaanbieder; de resultaten van de interventies verbeteren aantoonbaar en daarmee het imago van aanbieder. Winst voor de betaler, de totale kosten per cliënt over de gehele zorgcyclus zullen dalen. Winst voor de zorgprofessionals: hun stem in (de organisatie van) de zorg wordt groter en zij krijgen daarmee meer waardering voor hun professionaliteit.

Kwaliteit

In de Jeugdwet zijn kwaliteitseisen te vinden die voor alle vormen van jeugdzorg gelden, zoals de verplichting om te werken met in een kwaliteitsregister geregistreerde beroepskrachten. Daarnaast mag de jeugdzorg in het gedwongen kader alleen worden uitgevoerd door hiertoe gecertificeerde instellingen. Instellingen die voldoen aan het normenkader kunnen zo’n certificaat bemachtigen. De meeste eisen vanuit het normenkader houden verband met een deugdelijke, navolgbare bedrijfsvoering en met een navolgbare taakuitvoering waarbij de deskundigheid en blijvende deskundigheidsbevordering van de medewerkers centraal staat. De aanname die hiermee is gedaan, is dat een hoogwaardig ingerichte organisatie met deskundige medewerkers de kwalitatief beste jeugdzorg biedt. Hoe waardevol deze indicatoren ook moge zijn, al deze indicatoren zijn geformuleerd vanuit organisatieperspectief. Ze hebben geen directe relatie tot het – voor de cliënt – meest waardevolle resultaat, de beleving en waardering van de cliënt voor de geleverde hulpverlening, noch tot de efficiëntie en effectiviteit van de ingezette hulp.

Ruimte voor professionals

In gesprekken met zorgaanbieders en professionals voert de last die zij ervaren van regeldruk en de daarmee samenhangende administratieve processen de boventoon. Zij ervaren niet dat zij meer ruimte hebben gekregen. Er is een rare contradictie opgetreden. De Jeugdwet biedt weliswaar meer (gemeentelijke) beleidsvrijheid, maar deze manifesteert zich in een diversiteit aan organisatievormen, contractvormen, toezichts- en verantwoordingskaders. Die diversiteit betekent voor professionals echter een toename van administratieve lasten, omdat zij te maken hebben met diverse verantwoordingskaders en daarmee een afname van de vrijheid in de uitvoering van hun professionele taken. Die toename belemmert professionals: ze kunnen hun tijd maar één keer besteden. De tijd die ze besteden aan de administratie gaat ten koste van hun directe tijd voor cliënten.

Daarnaast voelen de professionals geen ruimte om samenwerking aan te gaan met professionals van andere organisaties. Zorginhoudelijk kunnen zij elkaar vaak snel vinden. Maar als het aankomt op gezamenlijke verantwoordelijkheid voor een cliënt zijn het de wettelijke kaders, organisatiebelangen en financiële belangen die de samenwerking bemoeilijken.

Lees verder op sociaalweb.nl >>

Zie ook:

Peiling van ervaringen rondom integrale jeugdhulp
Ouders ten einde raad door alle regels, protocollen, indicaties