Veel vrouwen ervaren de overgang naar het moederschap als behoorlijk stressvol. Dat kan gepaard gaan met een gevoel van falen en zelfkritiek. Het volgen van de training mindful ouderschap blijkt een effectief middel om opvoedingsstress of psychiatrische problematiek te verminderen.
Eva S. Potharst
Een periode in het leven waarin veel ouders te maken krijgen met stress is de babytijd van hun kindje. Ineens hebben zij de volle verantwoordelijkheid over een leven gekregen, dag en nacht. Hun leven staat vrijwel volledig in het kader van de behoeften van de baby in plaats van die van henzelf. De relatie met de partner verandert en zij moeten nieuwe vaardigheden aanleren. Zorgen over de gezondheid of de ontwikkeling van de baby kan bovendien voor extra stress zorgen. Hetzelfde geldt indien er problemen zijn met bijvoorbeeld eten, slapen of huilen. Het probleem kan dan zo op de voorgrond gaan staan, dat het voor ouders lastig wordt om in het hier-en-nu aandacht voor de baby te hebben. Terwijl aandachtigheid juist nodig is om de non-verbale signalen van de baby op te merken, deze op de juiste manier te interpreteren en passend te reageren.
Mindful ouderschap
Soms is het niet mogelijk de klachten van het kind of de ouder te behandelen of te verminderen door het aanleren van opvoedvaardigheden. Dit geldt met name wanneer er sprake is van chronische problematiek of wanneer er belemmeringen zijn bij het uitvoeren van opvoedingsadviezen. Op die momenten kan ervoor gekozen worden de opvoedingsstress direct te behandelen, door middel van een training in mindfulness. Tijdens deze training leren ouders om zich bewust te worden van hun opvoedingsstress. Vervolgens leren ze om meditatie toe te passen op stressvolle momenten. In plaats van een automatische respons te geven, leert mediteren hen rustig te blijven en vanuit deze rust te zoeken naar een passende reactie.
Nieuw evenwicht
Mindfulness kan helpen bij het vinden van een nieuw evenwicht: het geeft moeders vaardigheden in handen om voor zichzelf te zorgen zonder de behoeften van de baby uit het oog te verliezen. Daarnaast kan mindfulness bijdragen aan een betere afstemming en dus een beter contact tussen moeder en kind.
Training
De training in mindful ouderschap, oorspronkelijk gericht op ouders van oudere kinderen, is door UvA minds, academisch behandelcentrum voor ouder en kind, en de OuderKindLijn, Infant Mental Health centrum, aangepast voor deze populatie. De training bestaat uit acht wekelijkse sessies, gevolgd door een follow-up na twee maanden. De grootste verandering ten opzichte van de oorspronkelijke training is de aanwezigheid van de baby’s zelf. Dat betekent dat het als het ware een training on the job wordt. Alleen in de eerste introductiesessie en in de vijfde verdiepende sessie komen de moeders zonder hun kind.
Zes ‘moeder en baby’-paren
Er kunnen zes ‘moeder en baby’-paren meedoen in de groep. Elke sessie duurt twee uur en halverwege is een pauze om de baby’s te voeden of te verschonen en voor de moeders om wat tijd met elkaar door te brengen. De training wordt gedaan door twee trainers met een duidelijke taakverdeling. De ene trainer is verantwoordelijk voor het aanbieden van de oefeningen en de andere trainer houdt haar aandacht bij de contacten tussen moeder en baby zodat ze in kan spelen op interactieproblemen. Tijdens de meditaties, als de moeders hun ogen gesloten hebben, houdt deze trainer haar aandacht bij de baby’s.
Oefeningen
De moeders kunnen de aangeleerde vaardigheden in het moment oefenen, bijvoorbeeld in oefeningen over aandachtigheid en ademruimte (zie kaders). Daarnaast worden er zogenaamde ‘formele’ meditaties gedaan in aanwezigheid van de baby’s. Voor moeder is het vaak enorm wennen dat ze, terwijl de baby aanwezig is, ook kunnen opmerken hoe het met henzelf is. Voor hen is het vaak een verrassing dat de baby in staat is om zichzelf even te vermaken.
Verder lezen
Dis is een samenvatting van het artikel dat Eva S. Pothorst schreef voor Vakblad Vroeg. Klik hier om (gratis) de pdf van het hele artikel te lezen, waaronder enkele cases.
Abonneer u op onze gratis digitale nieuwsbrief en u ontvangt wekelijks een overzicht van relevante ontwikkelingen rond ouderschapskennis en –ondersteuning
