Zo’n 10 procent van de Nederlandse gezinnen met thuiswonende kinderen is een stiefoudergezin. Wat zijn de rechten van stiefouders als het komt tot een breuk met de ouder van je stiefkinderen?
In de wekelijkse rubriek van de Volkskrant over opvoeden legt Anna van den Breemer deze vraag voor aan een aantal deskundigen.
Officieel ben je een stiefouder als je getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap aangaat met de vader of moeder van een minderjarig kind. Als stiefouder ben je verplicht mee te betalen aan de opvoeding en de verzorging van het kind, als je onder één dak woont. Komt er een scheiding, dan vervalt die plicht.
Dit is een reëel probleem’, zegt Inge van der Valk, pedagoog en expert scheiding en co-ouderschap aan de Universiteit Utrecht. ‘Ruim de helft van de gescheiden ouders krijgt een nieuwe relatie. En van die tweede huwelijken loopt meer dan de helft binnen vijf jaar stuk.’
Schrijnend
Volgens Van der Valk kan het schrijnend zijn als kinderen na een tweede scheiding hun stiefouders, met wie ze een goede band hebben, niet meer mogen zien. “We weten uit onderzoek dat de overgang voor kinderen na een scheiding erg moeilijk is en een negatief effect heeft op hun ontwikkeling en welbevinden. Een tweede relatiebreuk kan als nóg heftiger worden ervaren. Er ontstaat een onveilig gevoel over het aangaan van een intieme relatie, omdat iemand kennelijk zomaar uit je leven kan verdwijnen.”
Geen passende juridische status
“De helft van de stiefouders speelt een grote rol in het leven van de kinderen”, aldus Masha Antokolskaia, hoogleraar familierecht aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Dit blijkt uit grootschalig onderzoek waarbij leden van samengestelde gezinnen werd gevraagd: wie belt het kind als het van de fiets valt? Met wie maakt het kind zijn huiswerk? “Maar een passende juridische status die deze rol reflecteert, ontbreekt echter.”
Omgangsregeling
Of contact gepast is na een scheiding, ligt helemaal aan de context. “Als een stiefouder een kind vanaf zijn vijfde tien jaar lang verzorgt, dan pleit ik voor een omgangsregeling’, zegt Antokolskaia. Die kan aangevraagd worden bij de rechter op basis van een ‘nauwe persoonlijke betrekking’. “Wat we vooral moeten onthouden: het belang van het kind staat voorop, niet het belang van de stiefouder.”
Hoe dan wel?
In het kader van ‘voorkomen is beter dan genezen’ pleiten deskundigen terughoudend te zijn in het – al te snel – betrekken van de kinderen bij een nieuwe relatie. “Ga voor een lange proeffase”, zegt Van der Valk.
En komt het tot een relatie, bespreek dan van tevoren met elkaar hoe je het gaat doen als de relatie eindigt, tipt Gideon de Haan, gezinscoach en co-auteur van het boek Stiefsucces (2018).
Heb je als stiefouder na een scheiding recht op tijd met je stiefkinderen? Lees verder op Volkskrant.nl >
Abonneer u op onze gratis digitale nieuwsbrief en u ontvangt wekelijks een overzicht van relevante ontwikkelingen rond ouderschapskennis en –ondersteuning
