De stemming van puberjongeren hangt samen met hoe zij naar opvoedgedrag van hun ouders kijken. Ook tellen de verschillende perspectieven tussen ouders en jongeren mee. Dit blijkt uit onderzoek van Loes Janssen en haar Leidse collega’s van Klinische psychologie. Tevens lijkt er sprake van een mismatch tussen de behoeften van jongeren en het gedrag van de ouders.
Tijdens de puberteit willen jongeren zich losmaken van hun ouders en zich onafhankelijker opstellen. Toch blijft een warme en steunende ouder-kindrelatie essentieel voor hun welzijn. Maar hoe ziet die er precies uit? Wat door een ouder als warm of steunend wordt gezien kan op een jongere heel anders overkomen. Zo kan de jongere een bepaalde opmerking van een ouder ervaren als heel kritisch, terwijl de ouder zelf juist vindt dat hij of zij heel constructief met de jongere mee denkt.
Beter afstemmen
Belangrijk blijkt om niet alleen te kijken naar de stemming van jongeren, maar daarbij ook rekening te houden met de verschillen en overeenkomsten tussen de perspectieven van ouders en jongeren over dagelijks opvoedgedrag. Dat is ook praktisch relevant. Want als jongeren en ouders zich bewuster worden van hoe verschillend ze naar eenzelfde situatie kijken en dit met elkaar bespreken, dan zorgt dit mogelijk voor een betere afstemming. Ouders realiseren zich wellicht dat hun vaak goed bedoelde gedrag niet altijd past bij wat jongeren nodig hebben, en jongeren begrijpen dan mogelijk beter de intenties van hun ouders.
Vragen beantwoorden via de app
Hoe beïnvloeden perceptie en verschillen daarin tussen ouders en jongeren het welzijn van jongeren? Als onderdeel van de RE-PAIR studie werden ouders en jongeren (tussen de 12 en 18 jaar) van 80 families vanuit heel Nederland gevraagd om 14 dagen via een app aan te geven hoe warm en kritisch ouders zich gedroegen in het onderlinge contact gedurende de dag. Jongeren vulden deze vragen in over zowel hun moeder als vader. Ouders vulden dit enkel in over zichzelf. Op deze manier toetsten de onderzoekers of er verschillen waren tussen moeder-kind en vader-kind. Jongeren vulden daarnaast vier keer per dag in hoe positief en negatief ze zich op dat moment voelden.
Match of mismatch ouders en jongeren
Na 19 maanden dataverzameling vond Janssen dat het perspectief van de jongere over het oudergedrag samenhing met de stemming van de jongere. Als die een ouder bijvoorbeeld als warm ervoer, had de jongere doorgaans op diezelfde dag ook een positiever stemming. Van belang voor het dagelijks welzijn van jongeren was dat het niet ging om het perspectief van de ouders op zich, maar wel de mate waarin dit overeenkwam of verschilde van het perspectief van de jongere. Jongeren rapporteerden bijvoorbeeld meer negatieve stemming op dagen waarop zij minder warmte van ouders rapporteerden dan de ouders zelf. Dit lijkt te wijzen op een mismatch tussen de behoeften van jongeren en gedrag van de ouders.
Jongeren positiever over ouders dan ouders zelf
Janssen maakte als eerste gebruik van deze dagelijkse metingen. In tegenstelling tot eerdere onderzoeken was het opvallend dat jongeren juist positiever waren over het gedrag van hun ouders dan de ouders zelf. Jongeren gaven aan dat ze zowel hun moeder als vader warmer en minder kritisch vonden dan ouders zichzelf zagen. Hierbij waren er wel verschillen tussen de ouder-kindparen. In 34% van de moeder-kindparen en 50% van vader-kindparen zagen de jongeren hun ouders als warmer en meer steunend. Dit was andersom in 20% van de moeder-kindparen en 17% van de vader-kindparen; hierin vonden ouders zichzelf warmer dan hun jongeren. Zelfs binnen de ouder-kindparen verschilden deze perspectieven van moment tot moment, wat laat zien hoe dynamisch opvoedgedrag is.
Oproep
Momenteel wordt in Leiden onderzocht in hoeverre depressie bij jongeren van invloed is op deze processen in het dagelijks leven. In deze context worden jongeren met een depressie en hun ouders uitgenodigd om mee te doen aan de RE-PAIR studie. Voor gezinnen kan deelname waardevol zijn, omdat het meer inzicht kan geven in de dagelijkse interacties. Meer informatie over deelname of aanmelden kan via de website.
Zie ook:
Abonneer u op onze gratis digitale nieuwsbrief en u ontvangt wekelijks een overzicht van relevante ontwikkelingen rond ouderschapskennis en –ondersteuning
