Smart Start creëert kansen door het combineren van data en kennis

Waarom wachten tot families aankloppen bij de hulpverlening? Waarom wachten tot de ellende heel groot is? Uit die verbijstering is in Brabant het programma Smart Start ontstaan. Doel is om met hulp van data en wetenschappelijke kennis de negatieve spiraal te doorbreken.

Problemen als armoede en huiselijk geweld: ze gaan vaak over van generatie op generatie. Veel problemen in gezinnen zijn dan ook min of meer te voorspellen. Toch wordt nu vaak pas hulp ingezet als de problemen heel groot zijn.

Smart Start ontwikkelt, samen met ouders, jongeren en professionals, een aanpak waarmee eerder duidelijk is welke risico´s inwoners lopen. Daartoe worden beschikbare data en kennis op een slimme manier gecombineerd. Via die inzichten worden preventieve oplossingen geformuleerd. Dit gebeurt via de ontwerpmethode Design Thinking. Dat alles met maar één doel: grote problemen zoveel mogelijk voorkomen. Want álle kinderen en ouders verdienen de beste kansen op een goede toekomst.

Bonuskaart

Sterk Huis biedt hulp en opvang aan 1.500 kinderen, vrouwen en mannen met complexe hulpvragen. Bestuurder Lian Smits is enthousiast over Smart Start. ‘De problemen die we bij families en cliënten zien, zijn vaak jaren geleden al ontstaan. Waarom zo lang wachten tot de ellende niet meer te overzien is? Waarom kunnen we deze mensen niet eerder helpen?  ‘Als de supermarkt aan de hand van een bonuskaart me kan vertellen welke boodschappen ik wil hebben, dan moet het op grotere schaal toch mogelijk zijn om risicofactoren voor gezinnen in kaart te brengen?’

Ideologische hobbels

De onderzoekers van CentERdata in Tilburg waren dezelfde visie toegedaan.  Data – uiteraard op een zorgvuldige manier ingezet – kan zeker helpen bij het oplossen van complexe maatschappelijke vraagstukken. Hét startpunt van het Smart Start. Smits: ‘En het begin van een lange complexe weg. Sociaal domein en data is toch nog een onontgonnen terrein en we hebben heel wat ideologische hobbels moeten nemen.’ De twee partijen gingen in gesprek op zoek naar fondsen, naar nieuwe partners.

Patricia Prüfer, hoofd data Science van CentERdata, een aan Tilburg University gelieerd onderzoeksinstituut: ‘De angst voor het gebruik van data is groot. De onwetendheid ook. Terecht vragen mensen: wat gaan jullie met al die gegevens doen?  Er wordt snel aan profiling van gezinnen gedacht. Maar dat doen we absoluut niet, we blijven op een hoger niveau, we kijken naar een buurt, naar een school.’

Zes pilots

Inmiddels werken negen gemeenten in de regio Hart van Brabant samen met Sterk Huis, CentERdata en Data Science Center Tilburg en de GGD Hart voor Brabant om de ontwikkelingskansen van kinderen te verbeteren. In totaal draaien er op dit moment zes uiteenlopende pilots, de betreffende gemeente heeft zelf het vraagstuk geformuleerd. Zo wilde de gemeente Heusden bijvoorbeeld uithuisplaatsingen van kinderen voorkomen, de gemeente Gilze en Rijen wilde weten wie en waarom er gebruikt maakt van de Voedselbank en hoe dit te voorkomen.

Design thinking

Naast data is ook design thinking een belangrijk onderdeel van Smart Start, vertelt Prüfer. ‘We hebben in Gilze en Rijen de klanten van de voedselbank kunnen onderscheiden. Vervolgens zijn we met een diverse groep – met onder meer mensen uit de doelgroep, hulpverleners, maar ook een ondernemer en leerkracht – in verschillende design thinking sessies op zoek gegaan naar oplossingen.’ De belangrijkste ambitie is toch om de Voedselbank ‘overbodig’ te maken. Dit heeft inmiddels ertoe geleid dat burgers, bij de eerste signalen van geldzorgen, veel eerder dan nu het geval is al begeleiding krijgen. Van een professional én een ervaringsdeskundige.

In de gemeente Heusden krijgen alle jonge moeders de hulp van een coach aangeboden, die hen helpt met uiteenlopende vragen. Prüfer: ‘Niet alleen moeders waar al wat aan de hand is krijgen deze hulp, maar alle jonge moeders in de gemeente.’

Lees verder op zorgwelzijn.nl >>

Website Smart Start: Start – Smart Start (programmasmartstart.nl)

Zie ook:

Investeer in tegengaan van kinderarmoede
Doorbreek overdracht van geweld in gezinnen