Schiet niet te snel in de reparatiereflex

Investeer eerst in een goede behandelrelatie in plaats van veranderadviezen te geven. Prof. dr. Annemiek Harder raadt het iedere jeugdzorgprofessional aan. “Speel in op de motivatie om te veranderen. Daarbij helpt het indien je je verplaatst in het perspectief en de beleving van ouders.” Speel vervolgens in op de motivatie om te veranderen. Dat is cruciaal voor het uiteindelijke slagen van je hulpverlening.”

Vrijwel iedere hulpverlener maakt het regelmatig mee: een intake verloopt goed, evenals de eerste gesprekken. Toch gaat de gezinssituatie er niet of nauwelijks op vooruit. De oorzaak ligt vaak in te snel succes willen boeken, weet Annemiek Harder. “Valkuil, hoe begrijpelijk ook, is dat je te snel in de reparatiereflex schiet.”

Voorkom schijnrelatie

Schakel dus niet te snel over in het geven van verandertips. “Zinvoller is je in eerste instantie vooral te richten op het opbouwen van een goede relatie met de gezinsleden. Probeer aan te sluiten bij hun belevingswereld.” Aandachtspunt is dat je niet te veel alleen maar vragen stelt aan ouders. “Maak bijvoorbeeld gebruik van reflecties, het geven van korte samenvattingen van wat ouders nu eigenlijk hebben gezegd. Het heeft echt meerwaarde om eerst goed helder te krijgen wat er in de ouders zelf omgaat. En wat zij belangrijk vinden. En daarop in te zoomen. Check ook regelmatig of ze nog op dezelfde golflengte zitten. En ga voor jezelf na of je een gelijkwaardig contact hebt met ouders. Plus dat je hen altijd serieus neemt. Wat voor ouders het ook zijn.”

Annemiek drukt zorgprofessionals in dit verband op het hart om niet te snel over te gaan tot corrigeren. “Dan heb je kans dat ouders afhaken. Of dat er een soort schijnrelatie ontstaan. Daarbij denk je als hulpverlener ten onrechte dat het contact goed is. Ouders zeggen dan ja en amen om het jou naar de zin te maken, maar zijn in werkelijkheid niet overtuigd van jouw hulp.”

Opbouwen en behouden

Tijdens het online congres ‘Contact met ouders’ gaat Annemiek in een presentatie dieper in op het motiveren van ouders om het hulpaanbod serieus als kans tot verandering te omarmen. “Dit doe ik onder meer aan de hand van voorbeelden van hoe je op een goede manier dat contact met ouders kunt opbouwen. En, minstens zo belangrijk, kunt behouden. Dit kan vooral door het vinden van een goede balans in het aan de ene kant opbouwen van een goede samenwerkingsrelatie en aan de ander kant je te blijven focussen op het bereiken van verandering. Hoe kan je ouders zover krijgen dat ze verandering aanbrengen in wat ze doen binnen het gezin zonder dat je het allemaal van hen overneemt? Want uiteindelijk is dat natuurlijk wel je doel.”

Programma en deelnamemogelijkheden online congres ‘Contact met ouders’>>

Prof. dr. Annemiek Harder is als bijzonder hoogleraar werkzaam op de Horizon-leerstoel Wetenschappelijk onderbouwde jeugdzorg en onderwijs bij de sectie Ortho- en Gezinspedagogiek van de Erasmus School of Social and Behavioural Sciences. Daarvoor werkte ze als universitair hoofddocent bij de afdeling Orthopedagogiek van de Rijksuniversiteit Groningen (RuG). Ze richt zich qua onderzoek en onderwijs op de kwaliteit en effectiviteit van behandeling voor jongeren (en hun ouders) met ernstige gedrags- en opvoedingsproblemen.