Ouderverstoting schaadt ontwikkeling kind

Ouderverstoting wordt het genoemd, het fenomeen dat een kind na een scheiding een van beide ouders niet meer wil zien. Het treft een onbekend deel van de 35.000 kinderen die elk jaar de dupe zijn van een vechtscheiding. ­ Het uitgummen van één ouder schaadt hun ontwikkeling.

Marieke Lips spreekt in een artikel in Het Parool liever van ouderonthechting in plaats van ouderverstoting. Lips is jurist familie- en jeugdrecht, bijzondere curator en kindbehartiger ­(belangenbehartiger van kinderen in scheidingsituaties). “Verstoting klinkt alsof een kind dit doelbewust doet, maar het is een subtiel onthechtingsproces, waarin één ­ouder een grote rol vervult. Die ouder haalt rare trucjes uit, waardoor een kind teleurgesteld raakt in de andere ouder. Of boos wordt op de andere ouder. Of zegt bang voor de andere ouder te zijn, terwijl daar geen aanleiding voor is. Het resultaat is dat het kind deze ouder steeds meer wegduwt.”

Geestelijke mishandeling

Vaak is er wel een omgangsregeling, maar een kind kan niet worden gedwongen om de andere ouder te zien. “Sommige mensen hebben zo’n hekel aan hun ex gekregen dat hun kinderen dat langzaam overnemen en zich tegen die ouder keren”, zegt Leo Bevaart, bestuurslid van Stichting Dwaze ­Vaders. “Dat vinden wij geestelijke mishandeling. Die kinderen hebben zelf helemaal geen probleem met die ouder.”

Tegennatuurlijk

Volgens Lips is het lastig om de echte ‘stem’ van kinderen te ­horen. “Als een kind in een scheidingsituatie belandt, krijgt het ineens de keuzevrijheid om ­vader of moeder af te wijzen. In de puberteit gaan kinderen zich sowieso wat meer tegen ouders afzetten; dat is een cruciale levensfase als het gaat om ouderonthechting, en ook een leeftijd waarop we kinderen meer een stem geven.”

Hij benadrukt dat de stem van kinderen niet uit zijn verband moet worden getrokken. “Het is tegennatuurlijk dat een kind niet bij één ouder wil zijn, want een kind is diep in zijn hart loyaal aan beide ouders – dat zie je zelfs nog in ­gevallen van kindermishandeling. In veel ouderverstotingszaken schrijven kinderen een brief aan de rechtbank, maar of die werkelijk bij het kind vandaan komt?”

Rechtssysteem

Lips wordt wekelijks benaderd door zowel ouders als Maarten door advocaten, mediators, en medewerkers van jeugdbescherming. “Het rechtssysteem heeft vaak geen antwoord, hulpverlenende instanties weten er ook geen raad mee of signaleren het niet. Wat ik als kindbehartiger kan doen, is meedenken over hoe en bij wie we inzichtelijk kunnen maken dat we te maken hebben met een proces van ouderonthechting, maar ook welke hulpverlening passend zou zijn en wat school of het netwerk kan doen.”

Een kind heeft recht op contact met beide ouders, benadrukt Lips. Als ouder heb je dan ook de plicht het ­contact met de andere ouder te bevorderen. “Maar er zijn ouders die een kind naar de deur van hun ex-partner brengen en zeggen: ‘Ik heb ze gebracht, maar ja, ze willen niet.’ Nog lastiger wordt het als er bij die ouder psychopathologie speelt, zoals narcisme of borderline. Dat moet worden ­onderzocht. Maar wie gaat dat opleggen?” Het rechtssysteem heeft vaak geen antwoord, hulpverlenende instanties weten er ook geen raad mee

Alarmbellen

Volgens Lips zouden bij professionals die bij een scheiding betrokken zijn alle alarmbellen moeten afgaan als een kind veel irreële boosheid jegens één ouder laat zien en openlijk negatief over die ouder praat – vaak met veel ­details, in volwassen taal. Lips wil dat er meer aandacht komt voor dit probleem, zodat het eerder wordt gesignaleerd en kan worden gevolgd door interventies door professionals – desnoods afgedwongen. “Tussen kind en béide ouders.” Zo wordt voorkomen dat de ouder die de verstoting stimuleert, zich kan verschuilen achter het feit dat ‘de kinderen het toch niet willen’.

Lees het uitgebreidere artikel ‘Ouderverstoting: Papa is een enge psychopaat, toch?’ op parool.nl >