Ouders ervaren en deskundig 2.0

Twee jaar geleden vond de eerste training Ouders ervaren en deskundig plaats. In samenwerking met oudervereniging Balans volgde afgelopen jaar een tweede groep ouders met een zorgintensief kind deze tiendaagse training, die is ontwikkeld door Janneke van Bockel en Greet Meesters. Vijftien ouders hebben nu ieder een eigen vorm gevonden om een verhaal met een boodschap te vertellen. Op 31 januari 2020 presenteerden zij hun verhaal in theaterzaal Icoon in Amersfoort.

Door Margreth Hoek

Luister naar mij, zie mij, werk met mij samen, maak gebruik van mijn ervaringsdeskundigheid. Geef mij aandacht en rust, wees nieuwsgierig en oprecht. Ik wil goed voor mijn kind zorgen. Jij ook! We hebben elkaar nodig. Laten we zoeken naar een gezamenlijke taal zodat we elkaar beter begrijpen. Dit zijn een paar van de wensen die doorklinken in deze verhalen. Ik hoop dat ze vaker verteld en gehoord mogen worden, want stuk voor stuk zijn het prachtig vormgegeven verhalen.

Zo heeft de ene ouder tekeningen gemaakt, een ander zingt, we zijn getuigen van een audiotour door het Museum van Ouderschap, krijgen stellingen voorgelegd, er worden stenen en de Lonely Parent Guide meegegeven, er zijn odes voor docenten en hulpverleners die op een eigen manier verschil maakten voor ouders en hun kinderen.

Als publiek mogen we de verhalen ontvangen en we worden geraakt door de emoties die daarin doorklinken. “Ik voel vooral veel”, reageert een toeschouwer. Opvallend is dat emoties door ouders werden afgedaan als niet bruikbaar. Terwijl het hele logische reacties zijn als je te maken krijgt met een lange reeks van docenten en hulpverleners door wie je je niet gehoord voelt. Ouders moeten dus niet alleen leren omgaan met hun zorgintensieve kind, maar ook met hulpverleners, docenten, schooldirecteuren die zonder een theorie over ouderschap met hen in gesprek gaan.

Een moeder vertelt haar verhaal terwijl ze rode bokshandschoenen draagt. Ze voelt zich regelmatig knock-out geslagen door een opmerking van een hulpverlener, maar ze staat op, want als ouder kan ze niet anders. Een andere moeder heeft het over maskers en weer een ander noemt de taakverdeling met haar man in gesprekken met school over passend onderwijs voor haar kind – good cop, bad cop-. Deze moeder verandert – of ze het wil of niet – in een viswijf, want ze ziet dat haar kind iets anders nodig heeft dan scholen in de aanbieding hebben. En net als iedere ouder wil ze dat ook haar kind met een lichte verstandelijke beperking groeit en zich kan ontwikkelen.

Vechten is een logische reactie op een situatie waar je het beste wil voor je kind en dit niet georganiseerd krijgt. Maar vechten voor je kind, levert ouders niet het predicaat ‘goede ouder’ op. De stempels zeurouder, de overbezorgde of overbeschermende moeder worden op hen gedrukt. Ja, het zijn die lastige ouders. Hoeveel oordeel zit er in het woord lastig? En hoe komt het dat we de last uit het oog verliezen die op de schouders van ouders rust?

Een moeder vult haar rugzak met witte grote stenen, ze komt die tegen op haar weg om goede zorg voor haar kind te regelen. Niet gehoord en gezien wordt een extra last. Deze ouders maken het nodige mee. Zo had ik wel eens gehoord over multi-disciplinair overleg als je kind passend onderwijs nodig heeft. Zelf heb ik als ouder deze situatie nooit hoeven meemaken. Want hoe kan je standhouden als je met twaalf deskundigen aan tafel zit die jou willen overtuigen van hun visie en oplossing voor je kind?

Het is een wonder als je in zo’n situatie je verhaal weet te vertellen, je emoties kunt reguleren, de taal van al die professionals verstaat en weet waar ruimte is voor strategisch handelen zodat je iets voor je kind kunt bereiken. Dit ouderschap vraagt wel heel veel vaardigheden van ouders. Vreemd dat ouders in deze situatie geen ouderbegeleiding krijgen aangeboden.

Als toeschouwers konden we na elk verhaal feedback schrijven in een boekje. Alleen het programma zat bomvol met vijftien verhalen van elk tien minuten en na hun verhaal werden de vertellers geïnterviewd of reacties uit de zaal gevraagd. En daar begon alweer het volgende verhaal. Het stoorde en irriteerde me, want hoe kan je in deze situatie recht doen aan wat je hebt gezien en gehoord?

Een dag later zie ik een parallel naar de professionals die met ouders en kinderen werken. Luisteren naar verhalen vraagt tijd voor reflectie, emotieregulatie en kunnen sparren met collega’s. Maar hoeveel tijd en ruimte krijgen professionals hiervoor? Ik ben ervan overtuigd dat praten met ouders makkelijker gaat met een theorie over ouderschap in je achterhoofd. Maar het gaat om meer dan het gesprek tussen ouders en professionals. Het gaat ook over hoe met ouders wordt samengewerkt op alle niveaus en hoe dat wordt vastgelegd in beleid, werkwijze en procedures. Het wordt tijd voor het verder uitwerken van de theorie over ouderschap en onderzoek naar het ouder perspectief.

Deze gesprekken over ouderschap met ouders én met kennis over ouderschap mogen in onze samenleving vaker worden gevoerd. Ik hoop dat deze vijftien ouders met hun verhalen dit stimuleren en zo bijdragen aan sociale innovaties die het voor kinderen, ouders en professionals makkelijker maken om samen te werken en wie weet wordt het werken in de zorg en onderwijs leuk als we meer zicht hebben op de last van ouders en weten hoe we ouders kunnen steunen op hun zoektocht als ouder van een (zorgintensief) kind.

Zie ook:

– het verslag van de eerste lichting ouders van deze training
– de impressie van de bijeenkomst op deze website