Ouders kunnen een belangrijke rol spelen bij het voorkomen van recidive bij jeugdige delinquenten. Het programma ‘Gezinsgericht werken’ betrekt ouders om die reden systematisch bij hun gedetineerde kind.

Het programma is, in samenspraak met praktijkmedewerkers in een team met andere partijen, ontwikkeld door psychologe Inge Simons. Startpunt vormt een telefoontje naar de ouders als de jeugdige aankomt in een Justitiële Jeugdinrichting (JJI) door de toegewezen mentor van de jeugdige delinquent. Dab volgt een kennismakingsgesprek met een gedragswetenschapper om een beeld te krijgen van de houding van de ouders ten aanzien van hun kind. De jeugdige en de mentor schuiven later aan. Meteen wordt gekeken of gezinstherapie zinvol is.

Vervolgens wordt de ouders gevraagd aan welke activiteiten in de instelling ze mee willen doen, bijvoorbeeld spelletjes, sport, koken of mee-eten. De ouders vullen aan het begin en na een paar maanden een vragenlijst in. In de loop van de tijd observeren de begeleiders de dynamiek tussen ouders en kind.

Maatwerk

Simons constateert dat zowel de ouders als hun praktische situatie en de relatie met hun kind enorm verschillen. “Het komt echt aan op maatwerk, aldus Simons. Zo is er regelmatig sprake van één ouder of van gescheiden ouders die wel of niet samen door een deur kunnen. En dan zijn er jongeren die naast hun biologische ouders ook nog pleegouders hebben of bij wie andere belangrijke personen een opvoedende rol spelen.

Contextfactoren

Of ouderparticipatie kans maakt, hangt af van diverse omstandigheden. Zo kan het lastig of tijdrovend voor ouders zijn om de jeugdinrichting te bereiken. Of het ontbreekt hen aan geld voor de reis. Ook kan de gang naar de inrichting met zijn poorten, sluizen en andere strenge beveiligingsmaatregelen ouders afschrikken.

De ouder-kindrelatie speelt eveneens een rol.  Is er bijvoorbeeld sprake van liefde en vertrouwen of zijn de ouders vooral boos en teleurgesteld? Kunnen ze de situatie wel aan? Hebben ze eerdere ervaringen met instanties die participatie in de weg staan? Missen de ouders hun kind? Maken ze zich zorgen? Zien ze ook de positieve eigenschappen van het kind? En verwachtten de ouders al dat hun kind een keer tegen de lamp zou lopen of kwam dat als een volkomen verrassing?

Het is overigens niet de bedoeling dat de gezinsgerichte benadering ophoudt als de gedetineerde jongere vrij komt: de jeugdreclassering neemt de begeleiding dan vaak over. Ook eventuele gezinstherapie wordt voortgezet.

Aandachtspunten

In haar onderzoek heeft Simons onder meer ontdekt dat ouders gevoelig zijn voor de opstelling van de medewerkers van de JJI: ze moeten zich nodig en welkom voelen. Simons: “Als ze ook maar even de indruk hebben dat ze medeverantwoordelijk worden gehouden voor het verblijf van hun kind in de JJI, bestaat het risico dat ze afhaken.” Verder vinden ouders met een migratieachtergrond het belangrijk dat er begrip is voor hun cultuur. Bij voorkeur worden ze met hun moedertaal aangesproken, zeker als ze niet zo goed Nederlands spreken. Maar dat niet alleen. “Vaak zijn in andere culturen personen uit de extended family betrokken bij de opvoeding, bijvoorbeeld een grootouder of een tante. Ook die moet dan een rol krijgen”, aldus Simons.

Eerste resultaten gunstig

In de onderzoeksperiode van Simons – de eerste twee jaar van de implementatie van Gezinsgericht werken – kwam ongeveer de helft van de uitgenodigde ouders op het kennismakingsgesprek. Circa driekwart van alle ouders kwam op bezoek bij hun kind en ruim 40% van de ouders vulde vragenlijsten in. In 2017 is het programma Gezinsgericht werken omgezet naar JeugdzorgPlus.

De eerste voorlopige resultaten wijzen erop dat meer gezinsgericht werken leidt tot gunstige uitkomsten zoals een kortere verblijfsduur in de instelling, het vaker terugkeren naar huis en het vaker inzetten van gezinstherapie. De verwachting is dat het betrekken van ouders dempend werkt op het risico op recidive, maar daar zijn vanuit het huidige onderzoek nog geen harde cijfers over.”

Promotie van Inge Simons op 5 september 2018 >>

Bron: universiteitleiden.nl

------
Abonneer u op onze gratis digitale nieuwsbrief en u ontvangt wekelijks een overzicht van relevante ontwikkelingen rond ouderschapskennis en –ondersteuning

LAAT EEN REACTIE ACHTER