Het wordt de kindboete genoemd: vrouwen die een kind krijgen, gaan er in inkomen fors op achteruit. Zeven jaar na de geboorte van hun eerste kind schieten moeders er qua inkomen bijna de helft bij in. En vaders helemaal niets. Hoe komt dat, hoe verander je het? Nederlands en internationaal onderzoek werpen interessant licht op de inkomensdaling van moeders.

Als eerste: wat is de kindboete? Inkomensderving door minder werktijd vanwege het grootbrengen van kinderen. Die is in Nederland anno 2021 nog steeds aan de orde van de dag.

Oorzaken

Hoe kan dat, in het geëmancipeerde Nederland? Sara Rellstab en Simon Rabaté, onderzoekers van het Centraal Planbureau (CPB), poogden dat uit te zoeken. Rellstab, een Zwitserse onderzoeker, heeft de kindboete ook onderzocht voor haar proefschrift aan de Erasmus Universiteit. Uit het onderzoek blijkt dat na zeven jaar moederschap, het inkomen van vrouwen met 46 procent is gedaald. Bij vaders is dat 0 procent. De arbeidsparticipatie van vrouwen daalt ook, 13 procent, die van vaders stijgt met 2 procent. Vrouwen gaan bovendien 47 procent minder werken, vaders 2 procent. Maar de inkomensdaling van moeders is niet geheel te wijten aan minder werkuren. Hun uurloon daalt namelijk ook, met 13 procent, terwijl het uurloon van vaders gemiddeld stijgt (2 procent).

Internationaal onderzoek in 2019 en in 2020, uitgevoerd door het National Bureau of Economic Research in Cambridge, toont dat de kindboete hoger is in Duitsland (60 procent) en Oostenrijk (50 procent), en het laagst in Denemarken (20 procent). De ’baarboete’ is in Zweden 25 procent, in Engeland 45 procent en in de VS en Spanje 30 procent.  Lager dan bij ons dus.

Culturele dimensie

Opvallend is de aangetoonde samenhang van de kindboete met waarden, dat wil zeggen de cultuur. Zo kreeg in een EU-enquête in 2012 de opvatting ‘Een vrouw moet thuisblijven met een kind onder de schoolgaande leeftijd’ bijval van 75 procent van de Duitsers. In Israël, Zweden, Denemarken en  Nederland kreeg die met 25 procent van de geënquêteerden, mannen en vrouwen, de minste bijval.

40 procent van de Nederlanders is het eens met de opvatting: ‘als een moeder buitenshuis werkt, lijdt het kind’. Die culturele dimensie is zo sterk dat politieke maatregelen daar niet tegenop kunnen. ‘Opvallend is dat door de overheid verstrekte en zwaar gesubsidieerde kinderopvang geen effect heeft gehad op de afname van de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen’, zeggen deze onderzoekers.

Verlofregelingen

Betaald zwangerschapsverlof helpt op de korte termijn de kindboete te verminderen, maar daarna niet. Zo bleek dat vaderschapsverlof in Zweden slechts een licht negatieve invloed had op inkomens van vaders. Traditionele familiesteun zoals kinderbijslag heeft zelfs een negatief effect op de inkomensverschillen tussen man en vrouw. De staat compenseert een mogelijk tekort aan gezinsinkomen, wat resulteert in minder inkomen voor moeders, niet van vaders.

De kindboete valt dus vooral te verklaren door de arbeidsmarkt en culturele opvattingen. Het overheidsbeleid heeft weinig invloed op de beloningsverschillen tussen man en vrouw na geboorten. In traditionele omgevingen is de kindboete het grootst, vaak generaties lang doorgegeven.

Werken in deeltijd

Uit het internationale onderzoek van het National Bureau of Economic Research in Cambridge blijkt dat de kindboete in de meeste landen vooral de eerste jaren na de geboorte optreedt, maar uit het Nederlandse onderzoek blijkt dat die in ons land ook na deze jaren toeneemt. Hoe kan dat? Nederlandse vrouwen gaan na de eerste jaren kinderopvoeding veelal (weer) in deeltijd werken en maken weinig carrière, zegt het CPB. Sara Rellstab benadrukt dat Nederlandse vrouwen zich prettig voelen bij minder werkbelasting, niet enkel vanwege meer tijd voor kinderen. ‘Het punt is meer dat vrouwen, omdat ze betaald en onbetaald werk doen, minder vrije tijd hebben dan anderen als ze niet deeltijdwerken.’

Rellstab: ‘Uit de Emancipatiemonitor blijkt dat Nederlanders traditioneel dachten dat de ideale werktijd voor vaders voltijd was. Dit is de laatste jaren verschoven naar een ideaal van vier dagen per week. Van moeders daarentegen wordt verwacht dat zij twee tot drie dagen per week werken, er is weinig steun voor voltijdwerkende moeders.’

Lees verder op intermediair.nl >

Zie ook:

------
Abonneer u op onze gratis digitale nieuwsbrief en u ontvangt wekelijks een overzicht van relevante ontwikkelingen rond ouderschapskennis en –ondersteuning

LAAT EEN REACTIE ACHTER