Recensie ‘Waar bemoeit u zich mee? Morele dilemma’s in het werk van de Raad voor de Kinderbescherming’ door Bob de Raadt
De auteur, Wim Theunisse, heeft vanuit zijn werkervaring als plaatsvervangend directeur bij een Raad voor de Kinderbescherming, een boeiend boek geschreven over opvoeden door kwetsbare ouders en uithuisplaatsingen. Een urgent en vaak ingrijpend onderwerp. Hij geeft een historisch overzicht van visies en benaderingswijzen vanuit de Raad voor de Kinderbescherming (RvdKb) door de jaren heen. Vijf thema’s komen aan de orde: 1) het goede, 2) ouders en kinderen, 3) de staat, 4) de Raad voor de Kinderbescherming en 5) de professionals. Stuk voor stuk lezenswaardige onderwerpen, beschreven vanuit een deskundige en genuanceerde expertise.
In mijn werk als medisch maatschappelijk werker bij de afdelingen Verloskunde en Neonatologie heb ik vaak te maken met morele, ethische dilemma’s tijdens de zwangerschapsperiode bij kwetsbare vrouwen. Dat zijn soms hoofdpijndossiers, waarbij allerlei risicofactoren aan de orde zijn. Bijvoorbeeld tienerzwangerschappen, vrouwen met een verstandelijke beperking – soms ook met partners met een beperkt IQ – of ongecontroleerde zwangerschappen van meer dan 36 weken en een bevalling die aanstaande is. Regelmatig zijn er ook cases waarbij er sprake is van huiselijk geweld, partnergeweld en culturele spanningsvelden.
Uithuisplaatsingen van baby’s
Het boek gaat onder meer in op het urgente thema van ‘uithuisplaatsingen (UHP’s) van baby’s vlak na de geboorte’. Direct komt dan de vraag naar voren wat voor het komende kind een veilige, verantwoorde opvoedsituatie zal zijn. En wat de criteria zijn als het gaat om de vraag of ouders capabel zijn om op te voeden en of ze een adequaat leefklimaat kunnen bieden. Dit is het cruciale spanningsveld. Citaat: “In het streven naar het ‘goede’ leven is er altijd sprake van een kwetsbare verhouding tussen autonomie (vormgeven van de uniciteit van het eigen bestaan), adaptie (aanpassing aan de ander ten koste van een stuk uniciteit) en participatie (vanuit de behoefte van elk mens om mee te doen, betekenis te hebben voor anderen)”.
Het ‘goede’ vinden
Volgens Theunisse is opvoeden: ruimte geven, waar nodig de ruimte begrenzen en mogelijkheden bieden om binnen die grenzen het ‘goede’ te vinden. De beschreven ‘intermezzo’s’, lees: praktijksituaties, zijn aangrijpende en ingrijpende voorbeelden van een weerbarstige praktijk, waarin zeer veel verschillende aspecten en belangen naar voren komen. Hoe vind je daar als maatschappelijk werkende vanuit de RvdKb je professionele weg in? De gepresenteerde cases zitten dan ook vol morele dilemma’s.
Scenarioplan
In mijn werk staan we op het standpunt dat een aankondiging van een uithuisplaatsing lang genoeg vóór de bevalling moet plaatsvinden. Dan kunnen de betrokken ouders zich voorbereiden op het – tijdelijke – afscheid en, samen met de RvdKb en de jeugdbescherming, een scenarioplan opstellen en afspraken maken over de komende bezoekregeling. Dat voorkomt veel stress (angst, woede, onmacht, agressie, teleurstellingen) op de afdeling, voor alle betrokken partijen.
De intermezzo’s ‘De bevalling’ en ‘Nieuwe kans’ zijn indringende praktijkverhalen over de dilemma’s bij dit specifieke thema. Dat gaat je niet in de koude kleren zitten en dat kost veel denk- en overlegwerk. Herkenbaar als problematiek op de werkvloer.
Conclusie
Het boek is ondanks het zware onderwerp prettig leesbaar en zeer informatief. Ik kan het van harte aanbevelen aan medisch maatschappelijk werkers en werkers in de gezondheids- en jeugdzorg, zeker als dit soort beschermingsvraagstukken aan de orde zijn. Ook ouders kunnen hun voordeel doen met dit boek.
Bob de Raadt is werkzaam als medisch maatschappelijk werker, ouderbegeleider, contextueel hulpverlener bij Erasmus MC-Sophia en gastdocent bij Erasmus MC Academie.
Abonneer u op onze gratis digitale nieuwsbrief en u ontvangt wekelijks een overzicht van relevante ontwikkelingen rond ouderschapskennis en –ondersteuning
