Ouders die verslaafd zijn aan alcohol vormen een risico voor het welzijn en de ontwikkeling van hun kinderen. Dilemma bij het ondersteunen van deze gezinnen is dat de hulpverleners te maken hebben met zowel het welzijn van het kind als van verslaafde ouders. Met het biopsychosociale model, waarin gekeken wordt naar de sociale omstandigheden, psychische gezondheid en waarden van de verslaafde, is veel terreinwinst te boeken.
Voor hulpverleners aan ouders met een alcoholafhankelijkheid is het voortdurend balanceren tussen de belangen van het kind en de autonomie van de ouders. Het door ZonMw gefinancierde onderzoek ‘Parents who are alcoholics: Towards a normative framework of integrative care and responsible parenting interventions’ geeft vanuit ethisch perspectief inzicht in hoe de bestaande zorg voor aan alcohol verslaafde ouders en hun kinderen beter kan. Het onderzoek is uitgevoerd aan de Universiteit van Maastricht onder leiding van dr. Dorothee Horstkötter.
Handelingsverlegenheid belemmert vroegsignalering
De zorg voor gezinnen waarvan een of beide ouders verslaafd zijn aan alcohol is complex. Voor de verschillende betrokken instanties, zoals verslavingszorg en jeugdzorg, is het met name lastig balanceren tussen het opkomen voor de belangen en veilige ontwikkeling van de kinderen en het respecteren van de autonomie van de ouders. Deze belangen kunnen tegenstrijdige zijn en leiden tot handelingsverlegenheid bij zowel de professionals binnen de verslavingszorg en jeugdzorg als binnen het informele netwerk van gezinnen. Dit belemmert het bespreekbaar maken van de thuissituatie en het alcoholisme waardoor knelpunten ontstaan op het gebied van vroegsignalering van de problemen. Uit eerder onderzoek blijkt echter dat juist deze vroegsignalering van groot belang is.
Ethisch alternatief
In de zorg wordt vanuit verschillende modellen gekeken naar mensen met een alcoholverslaving. De hulpverleners in de jeugdzorg en verslavingszorg moeten zich realiseren dat zij verschillende doelen nastreven: het welzijn van het kind en het welzijn van verslaafde ouders. Daarbij staan zij voor de uitdaging op zoek te gaan naar een gezamenlijk belang en een gedeelde visie. Uit het onderzoek blijkt dat het biopsychosociale model, waarin gekeken wordt naar de sociale omstandigheden, psychische gezondheid en waarden van de verslaafde, hieraan voldoet en aansluit op de behoefte van de alcoholverslaafde ouder. In dit model wordt een andere manier van benadering van de ouders toegepast, waarbij het van belang is dat er compassie is en interesse wordt getoond voor hun achterliggende problemen in plaats van kritiek gegeven wordt op hun ouderschap.
Relationele verbondenheid
De onderzoekers hebben gekeken naar dit ethische alternatief, waarin de nadruk ligt op relationele verbondenheid tussen ouders en kinderen. Het blijkt dat dit belangrijke handvatten oplevert voor de communicatie en samenwerking tussen hulpverleners en cliënten, wat uiteindelijk bijdraagt aan een betere hulpverlening voor ouders met een verslaving en hun kinderen. Zo kan het goed zijn om als hulpverlener een open vraag te stellen aan iemand over wie hij zich zorgen maakt. Hierbij is een goede vertrouwensrelatie uiteraard van groot belang. Ook moeten ouders het gevoel kunnen hebben dat de vraag over welzijn en een aanbod voor hulp daadwerkelijk hulp inhoudt, en niet meteen een stap is richting het gedwongen kader. Binnen dit onderzoek is derhalve aangetoond dat dit nieuwe ethische model veelbelovend is en dat er op dit gebied nog veel terreinwinst is te boeken.
Meer informatie
ZonMw-Themapagina Ethiek en Gezondheid
ZonMw-programma Ethiek en Gezondheid 3
Bron: zonmw.nl
Abonneer u op onze gratis digitale nieuwsbrief en u ontvangt wekelijks een overzicht van relevante ontwikkelingen rond ouderschapskennis en –ondersteuning
