Het SMECC-model is een raamwerk voor effectieve preventie van kindermishandeling. Dit model gaat uit van een wettelijke minimumstandaard voor de uitoefening van ouderlijk gezag. Plus een daarmee samenhangende voorbereiding, educatie, brede facilitering en gerichte ondersteuning van ouders.
Dit bericht is een samenvatting van een uitgebreider artikel van de hand van Jan Willems op socialevraagstukken.nl
Eén op de vier Nederlanders is of was ooit slachtoffer van kindermishandeling of verwaarlozing. Om die reden introduceerde onderzoeker Jan Willems in 2012 het SMECC-model. SMECC (school, minimumstandaard, educatie, child-vriendelijk beleid en zorgcontinuüm) is voor te stellen als de platte tekening van een huis. De wettelijke bodem is de familierechtelijke minimumstandaard voor competent ouderschap (M) – verre toekomstmuziek maar niettemin een mensenrechtelijk noodzakelijk fundament. De zijwanden zijn het sociaal-emotionele schoolcurriculum (S) en de ouderschapseducatie (E). De twee C’s zijn de linker- en rechterdaklijnen die staan voor empowerment van ouders door kind- en gezinsvriendelijk beleid en ondersteuning vanuit een professioneel zorgcontinuüm vanaf zwangerschap tot jongvolwassenheid.
Traumabewust werken geeft een krachtige impuls aan voorlichting aan opvoeders en aan een professioneel zorgcontinuüm rond gezinnen vanaf zwangerschap tot jongvolwassenheid (de E en de tweede C van SMECC).
Verbod op slaan begin van positief opvoeden
Vanuit de Raad van Europa is er de beginnende ontwikkeling richting positief opvoeden op basis van internationale kinderrechten en nationaal in te voeren familierechtelijke verboden op het slaan en vernederen van kinderen (nu in 32 van de 47 lidstaten van de Raad van Europa, in Nederland sinds 2007).
Zo’n familierechtelijk verbod is te zien als een proto-M van SMECC, maar nog ver verwijderd van een echte M: de minimumstandaard ofwel de familierechtelijke regeling van de uitoefening van ouderlijk gezag nadat aan minimale criteria voor voorbereid ouderschap is voldaan. Ouderlijk gezag is dan geen automatisme meer bij de geboorte van een kind, maar iets dat voorbereiding en waar nodig extra ondersteuning vereist.
Plicht van overheden om te investeren
Een familierechtelijk verbod op slaan is geen symboolwetgeving. De keerzijde is de plicht van overheden te investeren in educatie over positief opvoeden (de E): opvoeden op basis van liefde en leiding zonder fysiek en psychisch geweld.
Met inbegrip van de professionele steun die daarbij nodig kan zijn (de tweede C van SMECC). En ook met inbegrip van het ruime ouderschapsverlof en andere voorzieningen voor gezinnen die educatie en ondersteuning vanuit het zorgcontinuüm moeten faciliteren: de eerste C van SMECC, de C van childfriendly beleid.
Schoolse voorbereiding op kinderrechtelijk ouderschap
De derde ontwikkeling vindt in Nederland plaats in de vorm van de methoden en instrumenten van KinderrechtenNU, zoals de Kinderrechtenchecklijst en de Kinderraad, die steeds meer ingang vinden en waardoor steeds meer aandacht ontstaat voor kinderrechteneducatie en participatie op en vanuit school. Dit is een eerste aanzet tot meer sociaal-emotioneel leren en de schoolse voorbereiding op democratisch burgerschap en kinderrechtelijk ouderschap (de S van SMECC).
Kinderrechten en traumabewust werken als breekijzer
De contouren van het SMECC-huis worden weliswaar langzaam maar zeker zichtbaar, maar toch blijft het vooralsnog een bodemloos ideaal. De wettelijke bodemlijn van de familierechtelijke minimumstandaard voor competent ouderschap ontbreekt immers. Gelukkig zijn er twee belangrijke concepten die als breekijzer kunnen werken: kinderrechten en traumabewust werken. En hopelijk ook als zoeklicht voor die stip op de horizon: het SMECC-preventiehuis.
Over de auteur en verder lezen
Jan Willems, onderzoeker structurele preventie van ACE’s (Adverse Childhood Experiences) bij de Universiteit Maastricht en oud-hoogleraar Kinderrechten aan de Vrije Universiteit.
Lees het volledige artikel van zijn hand op socialevraagstukken.nl >>
Abonneer u op onze gratis digitale nieuwsbrief en u ontvangt wekelijks een overzicht van relevante ontwikkelingen rond ouderschapskennis en –ondersteuning
