Contact tussen ouders op gemengde school extra belangrijk

Leerlingen van diverse afkomsten lijken op de Amsterdamse Indische Buurt School soepel te mengen. Twee moeders, Elizabeth Venicz en Mirjam Bosgraaf, onderzochten hoe dit komt. Ouders met lichte dwang met ­elkaar in contact brengen blijkt de essentie.

In de Amsterdamse Indische Buurt zien Elizabeth Venicz en Mirjam Bosgraaf het elke schooldag: de ‘witte’ vlucht. Turkse en Marokkaanse kinderen die naar hun buurtschool lopen, worden gepasseerd door bakfietsen vol ‘witte’ kinderen op weg naar ‘wittere’ scholen in de naburige Watergraafsmeer. In de gemengde Indische Buurt staan vier zwarte scholen, waarvan eentje voorzichtig mengt, en één gemengde school: de Indische Buurt School, hun school.

Bubbels van gelijkgestemden

Slechts een kwart van de basisschoolleerlingen in een gemengde buurt, zo berekende de gemeentelijke dienst Onderzoek, Informatie en Statistiek (OIS), gaat ook in die buurt naar school. Driekwart wijkt uit naar een school voor ‘de eigen groep’. Ondanks jaren van politieke debatten en beleidsnota’s over segregatie in het onderwijs groeien kinderen op ‘in bubbels van gelijkgestemden waar leerlingen nauwelijks uitkomen’, zoals de Onderwijsinspectie onlangs ook constateerde. Het onderwijs vertoont naast etnische segregatie ‘een toenemende sociale en economische segregatie’, zegt de Inspectie.

Kloven overbrugbaar

‘Vooral hoger opgeleide ouders scheiden zich af, door te kiezen voor scholen met specifieke onderwijsconcepten.’ Op de Indische Buurt School zien de twee ouders, niet zoveel van die sterke segregatie. Er zijn verschillen, maar geen onoverbrugbare kloven. Al vijftien jaar gaan kinderen van alle achtergronden hier samen naar school. Hoe doet de school dat?

Het antwoord is te vinden op een ouderavond als deze:

Bulgursalade, pastinaaksoep, muhammara, Turkse pizza, quiche. Een tafel vol gevulde schalen in de aula naast de sprieterige kindertekeningen. Iedereen die binnenkomt, heeft een met folie afgedekte kom of pan meegenomen. Zelfgemaakt, al hoeft dat niet. Het is donderdagavond, tien over zes. Dit is Ouders Ontmoeten Ouders, een tweemaandelijkse avond waarop de ouders van de Indische Buurt School met elkaar eten en praten. De kinderen eten samen bij de BSO. De avond is alleen voor ouders.

Zwarte of witte school?

Onderzoekers werken doorgaans niet met definities van ‘gemengde’ of ‘witte’ scholen. Zij onderzoeken of scholen zwarter of witter zijn dan de omringende wijk. Zo kan een school met 20 procent allochtone leerlingen in een weinig gemengde stad gemengd zijn; in Amsterdam is dat een witte school. Voor zwarte scholen circuleren meer definities. Het SCP noemt een school zwart als er 80 procent of meer niet-westerse allochtone leerlingen op zitten. Het gaat dus niet per se om huidskleur: een klas vol witte Turkse kinderen is ook een ‘zwarte’ klas.

Wat ouders als een ‘zwarte’ school ervaren, wijkt vaak af van de officiële definities. Een school vol kinderen van in Nederland geboren moeders met een hoofddoek wordt niet als zwarte school geteld, maar door witte ouders wel zo ervaren (en daarom vaak gemeden).

Maakte Saida echt geen kans op de Montessori? Andere ‘allochtone’ ouders hebben soortgelijke ontmoedigende ervaringen. Zoals Gülfer, een hoogopgeleide Koerdische moeder die op een witte school in de Watergraafsmeer apart werd genomen. ‘Mevrouw dit is een o-pen-bare school, begrijpt u dat?’

Een school met gemengd karakter

Sommige ouders kozen bewust voor een gemengde school. Petra van der Geest zegt: ‘Voor ons was een school om de hoek logisch, we houden juist van deze buurt vanwege de diversiteit. De school is wat de buurt en ons gezin is: levendig en divers.’

Anderen hadden eerst bedenkingen: ‘Ik had eerlijk gezegd wat hoofddoekangst, was bang dat onze dochter erbuiten zou vallen. Maar ze had al snel vriendinnen, ook met een Marokkaanse achtergrond, en ze liep geen taalachterstand op, integendeel.’

Verder lezen

Dit is een samenvatting van een veel uitgebreider artikel in de Volkskrant van 7 november. Voor verder lezen: klik hier.