Casemanagement veelbelovend bij problematische gezinnen

Intensief Systeemgericht Casemanagement is een veelbelovende aanpak voor jeugdbescherming en jeugdreclassering. De methode is bedoeld om de veiligheid van kinderen te vergroten en een gezonde opvoedomgeving te creëren en te behouden.

Dit blijkt uit het proefschrift waarop Inge Busschers onlangs promoveerde aan de Universiteit van Amsterdam. Intensief Systeemgericht Casemanagement is ontwikkeld door Jeugdbescherming Regio Amsterdam. Met deze aanpak wordt geprobeerd om kinderen en jongeren van wie de veiligheid in het geding is, beter te ondersteunen.

Verschillende onderdelen

Het proefschrift gaat over casemanagement van gezinnen binnen jeugdbescherming en jeugdreclassering. Bij kinderen en jongeren in deze gezinnen bestaat een onveilige opvoed- of opgroeisituatie. Om daar verandering in te brengen, hebben zij ondersteuning of zorg nodig van verschillende diensten of organisaties. Deze zorg is meestal georganiseerd in verschillende onderdelen van het (zorg)systeem (bijvoorbeeld jeugdhulp, geestelijke gezondheidszorg en onderwijs). Bovendien is de veelheid aan behoeften vaak gecombineerd met een gebrek aan motivatie voor verandering en weerstand tegenover professionals.

Motiveren en ondersteunen

Een casemanagement aanpak is nodig om deze gezinnen te motiveren en hen te ondersteunen om daadwerkelijk de hulp te kunnen ontvangen die zij nodig hebben, om dit vol te houden en om deze zorg te coördineren. Jeugdhulpverlening, jeugdbescherming en de jeugdreclassering werken daarbij integraal samen om met één doelgerichte aanpak een gezin te helpen. Een gezin dat hulp krijgt van de diverse organisaties heeft zo niet langer te maken met meerdere casemanagers.

Om deze aanpak te doen slagen is er doorlopend aandacht nodig voor een goede implementatie. Zo is het belangrijk om te toetsen of de leermethoden en programma’s werkelijk worden gebruikt en of de kwaliteit op niveau is. Medewerkers op alle niveaus in de organisatie moeten zich hiervoor voortdurend inspannen, aldus Busschers.

Meerwaarde

Veel kinderen en jongeren die worden blootgesteld aan kindermishandeling of aan crimineel gedrag krijgen te maken met jeugdbescherming en jeugdreclassering. De gezinnen van deze kinderen hebben steun nodig, maar vaak is er een gebrek aan motivatie om te veranderen en weerstand tegen professionele hulpverlening. Voor die gezinnen wordt een casemanagementbenadering ingezet.

Het doel is om de toegang tot hulp aan de kinderen en jongeren te vergroten, om participatie te bevorderen en om de afstemming tussen de verschillende betrokken hulpverleners te vergroten. Bij casemanagement worden behoeften en risico’s beoordeeld, wordt hulp gepland en ervoor gezorgd dat er tijdens het gehele traject steun is.

Meervoudige problematiek

De praktijk van casemanagement is zich nu aan het ontwikkelen en professionaliseren. Inge Busschers: “Kindermishandeling en blootstelling tot crimineel gedrag kan serieuze langetermijngevolgen hebben voor kinderen van alle leeftijden. In deze gezinnen speelt vaak meervoudige problematiek. Zij hebben daarom ondersteuning of zorg nodig van verschillende diensten of organisaties. Deze zorg is meestal georganiseerd in verschillende onderdelen van het zorgsysteem, bijvoorbeeld jeugdhulp, geestelijke gezondheidszorg en onderwijs. Bovendien is de veelheid aan behoeften vaak gecombineerd met een gebrek aan motivatie voor verandering en weerstand tegenover professionals. Een casemanagementaanpak is nodig om deze gezinnen te motiveren en hen te ondersteunen om daadwerkelijk de hulp te kunnen ontvangen die zij nodig hebben, om dit vol te houden en om deze zorg te coördineren.

Voortdurende inspanning

De aanpak blijkt veelbelovend. Busschers: “De conclusie van mijn onderzoek is dat er empirische en theoretische onderbouwing is voor de toepassing van een geïntegreerde en systeemgerichte casemanagementaanpak voor jeugdbescherming en jeugdreclassering.”Dit helpt volgens haar om zo kinderen en jongeren van wie de veiligheid in het geding is effectief te ondersteunen. “Vanuit het perspectief van het gezin lijkt een geïntegreerde en systemische aanpak wenselijk, omdat hiermee betrokkenheid van meerdere of opeenvolgende casemanagers – en mogelijk ook andere professionals – wordt voorkomen. Belangrijk zijn wel een sterke focus op implementatie en continue aandacht voor kwaliteitsborging in de dagelijkse praktijk. Dit vereist een voortdurende inspanning van medewerkers op alle niveaus in de organisatie, aangezien een hoogwaardige toepassing van een systeemgerichte aanpak niet eenvoudig is.”

Child safety now! Towards effective case management in child protection and youth parole services B(Ned.talige samenvatting).

Bron: uva.nl