De komst van een baby is voor alle ouders een ingrijpende gebeurtenis. Dit geldt des te meer voor ouders met autisme. Het reguleren van hun stress en emoties kan dan erg op de proef worden gesteld worden. Het ouderschap vraagt immers om een continue afstemming tussen ouders en kind.

Voor mensen met kwetsbaarheden die bij autisme passen, kan het ouderschap extra lastig. Blik op Hulp interviewde vooruitlopend op het online jaarlijks congres over autisme, GZ-psycholoog Lisa Snip over het ouderschap van deze mensen.

Het ontwikkelen van een veilige gehechtheid valt of staat met sensitiviteit en responsivitet van de ouder. Dat vraagt erom dat je als ouder in staat bent je kind te ‘lezen’, maar ook om je in te leven in je eigen partner en om in verbinding te staan met je eigen emoties en stresssignalen. “Vanwege de Theory of Mind problematiek die mensen met autisme in meer of mindere mate ervaren, kan dat problematisch zijn”, zegt Snip. “Het herkennen van non-verbale signalen van de baby kan bijvoorbeeld lastig voor hen zijn. Of zich inbeelden wat voor effect een bepaalde handeling van hen als ouder zou kunnen hebben.”

Onvoorspelbaarheid

Het krijgen van een kind vraagt echter niet uitsluitend om emotionele aansluiting. Wie kinderen heeft, weet dat ook je dag- en weekplanning erg ingewikkeld en onvoorspelbaar kunnen worden. Vanwege de moeite die veel mensen met autisme als gevolg van minder goed ontwikkelde executieve functies hebben met veranderingen, kan ook dit aspect van het ouderschap voor hen extra problematisch zijn. “Om te beginnen moet je sowieso méér plannen en organiseren met kinderen. Consultatiebureau afspraken, slaapjes, voedingen, peuterspeelzaal, school, kinderfeestje, speelafpraakjes. Daardoor moeten ouders ook vaker ‘schakelen’ op een dag tussen de ene activiteit en de andere. Daarbij komt dan ook nog vaak veel onvoorspelbaarheid. Je hebt een afspraak met iemand gemaakt, maar je kind slaapt nog. Je moet naar je werk, maar je kind is ziek… Dat kan al vermoeiend zijn voor mensen zonder autisme, maar voor een aantal mensen met autisme is dat ronduit overweldigend”.

Overzicht bewaren

Snip vervolgt: “Behalve dat je overzicht moet houden over de zorg voor je baby, komt er ook een enorme informatiestroom op gang. Brieven, telefoontjes, e-mails en appjes van en met het kinderdagverblijf, het consultatiebureau, de oppas, de wijkverpleegkundige, kraamzorg… die vragen ook weer allemaal om het houden van overzicht zodat je geen afspraken mist, geen dubbele afspraken plant of dingen vergeet te doen. Vanwege de problemen met hun centrale coherentie is dat voor mensen met autisme vaak een extra grote uitdaging.”

Diversiteit

Gevraagd naar wat het voor hulpverleners moeilijk maakt om stressvolle situaties in het ouderschap van mensen met autisme te signaleren en bespreekbaar te maken, stelt Snip eerst de aannames van de hulpverleners zelf aan de orde: “Voor hulpverleners is het belangrijk om goed aan te sluiten bij de ouders en zelf niet rigide over autisme te denken. Er zijn heel veel verschillen tussen ouders onderling en tussen de manieren waarop de kenmerken van autisme bij hen tot uiting komen. Er zijn ouders met autisme die heel erg gericht zijn op het ouderschap, er veel over lezen en er duidelijke meningen over vormen. Die hebben, net als alle ouders, ook momenten van “handen in het haar”, maar functioneren gewoon goed genoeg als ouder. Maar er zijn ook ouders die fases kennen van overspoeling en die dan heel veel moeite hebben de stress bij zichzelf te signaleren en daar naar te handelen. Wat dat betreft is er dus ook in de groep ouders met autisme veel diversiteit”.

Netwerk

Behalve de partner van een ouder met autisme, spelen vaak ook andere belangrijke mensen uit het netwerk een rol. Zoals bijvoorbeeld grootouders, vrienden of buren. “Met name het onderwerp op tafel krijgen om samen met het netwerk zicht te krijgen op de situatie wordt soms als moeilijk ervaren. Maar het is vaak wel belangrijk dat dat gebeurt. Bij problemen wil je tenslotte met betrokkenen om tafel om een idee te krijgen, hoe autisme een rol speelt in de situatie en welke ondersteuning of verandering dan helpend zou zijn. Nogmaals: het is erg individueel bepaald. Waar er bij de ene ouder eigenlijk niets extra uitdagends lijkt te spelen in het ouderschap, is het bij de andere ouder in bepaalde fases noodzakelijk om een dag per week uit het gezin te zijn om te ontprikkelen. Er is niet zoiets als ‘one size fits all’.

Lees het hele interview met Lisa Snip op blikophulp.nl >>

Op het online jaarlijks congres over autisme verzorgt Lisa, in samenwerking met haar collega Vivian Snouckaert en een drietal ouders met autisme, een video-college over hoe je in de praktijk mensen met autisme kunt ondersteunen in hun ouderschap.

Meer over het ouderschap van mensen met autisme is te lezen in de Leidraad aanstaand ouderschap en autisme

------
Abonneer u op onze gratis digitale nieuwsbrief en u ontvangt wekelijks een overzicht van relevante ontwikkelingen rond ouderschapskennis en –ondersteuning

LAAT EEN REACTIE ACHTER