Ankerfuncties zetten ouders bij moeizame opvoedrelatie in hun kracht

Recensie ‘Nieuwe autoriteit voor ouders’ door Bob de Raadt

Wat kan ouders helpen als zij geen vat meer hebben op hun kinderen en die dreigen te ontsporen? Over die vraag handelt dit boek van de hand van Haim Omer en Philip Streit. De ondertitel is veelzeggend: ‘opvoeden op basis van veilige verbinding, waakzame zorg en geweldloos verzet’.  In ‘Nieuwe autoriteit voor ouders’ bieden zij ouders concrete handreikingen als een gevoel van machteloosheid de opvoedrelatie dreigt te gaan overheersen. Dit helpt ouders om op een andere manier weer in hun kracht en daarmee in een nieuwe autoriteit te komen.

Haim Omer is hoogleraar psychologie aan de Universiteit van Tel Aviv, Israël en grondlegger van de benadering ‘Nieuwe autoriteit’. In dit boek werkt hij samen met Philip Streit, die als klinisch psycholoog en psychotherapeut veel werkt met ouders, kinderen, jongeren en gezinnen. Het boek vormt een goede weergave van hun toegepaste ervaringen en is daardoor zeer leesbaar en toegankelijk voor ouders.

De benadering ‘nieuwe autoriteit’ wordt uitgewerkt aan de hand van vier ankerfuncties:

• Structuur door middel van duidelijke regels en voorwaarden
• Aanwezigheid en waakzame zorg (basale waakzaamheid, gefocuste aandacht en actieve eenzijdige maatregelen): de kunst van het ‘er zijn’. Daarbij gaat het om innerlijke en uiterlijke aanwezigheid.
• Zelfcontrole en de-escalatie (de kunst van zelfregulatie). De auteurs reiken zeven handvatten aan om het de-escaleren eigen te maken:
  – Probeer je reactie te vertragen. Zij benoemen dat als: “smeed het ijzer pas als het koud is!”.
  – Communiceer op een waarderende en constructieve manier.
  – Communiceer in termen van ‘wij’ en niet van ‘ik’ en ‘jij’.
  – Geef je fouten toe en corrigeer jezelf.
  – Blijf bij je standpunt, zonder daarbij van je kind te willen winnen.
  – Zoek de triggers die ervoor zorgen dat jij en je kind van streek raken.
  – Gebruik relatiegebaren (bijv. gebaren van genegenheid, gezamenlijke activiteiten, compliment geven).
• Ondersteuning door het inschakelen van andere personen. Het is belangrijk om een steunnetwerk op te bouwen, mede om struikelblokken uit de weg te ruimen. Ook ten aanzien van dit aspect geven de auteurs veel tips aan de hand van voorbeelden.

De vier ankerfuncties worden concreet en duidelijk uitgewerkt aan de hand van een groot aantal herkenbare praktijkvoorbeelden. Elk hoofdstuk in het boek sluit af met een samenvatting en een bruikbaar overzicht van tips en adviezen. Verder worden aspecten als ’de kunst van het goedmaken’ en ‘de kunst om als ouders verrassende alternatieven voor straf te ontwikkelen’ besproken. Dat is niet gemakkelijk, maar het kan ouders wel ideeën aanreiken om de impasse te doorbreken. Hierdoor kan hun zelfvertrouwen en zelfverzekerdheid, hun gezamenlijk optreden en onderlinge steun, hun vastberadenheid en daadkracht constructief toenemen.

Uiteindelijk helpt dit boek om ouders beter uit de verf te laten komen in zowel hun partnerschap als in hun ouderschap. Dit biedt een gezonde basis om de relatie met hun kind te behouden en te verbeteren . Mede hierom spreekt dit boek mij aan. Van harte aanbevolen. Dit geldt ook voor een ander boek van Haim Omer: ‘Geweldloos verzet in gezinnen’ (Uitg. BSvL, 2007). Speciaal aanbevolen aan professionals.

Nieuwe autoriteit voor ouders >

Bob de Raadt is werkzaam als medisch maatschappelijk werker, methodisch ouderbegeleider, contextueel hulpverlener bij Erasmus MC-Sophia en als gastdocent bij Erasmus MC Academie.