Ouders vormen het fundament van onze samenleving, was de stellige overtuiging van Alice van der Pas, en dus moeten we solidair met hen zijn. Van ouderbegeleiding maakte ze haar levenswerk, in daad en woord. Trouw blikt uitgebreid terug op haar levenswerk.
Als gezinstherapeut schreef Alice van der Pas onafgebroken over de psychologie van het ouderschap. Ze kon schrijven als de beste. “To the point, origineel en verrassend, fris, lenig en toegankelijk”, zegt emeritus hoogleraar Herman Baartman. Van der Pas produceerde een immense reeks artikelen en boeken, want ze had een missie die ze uitdroeg tot haar dood: Ouders laat je niet aanmodderen!
Revolutionaire boodschap
Hulpverleners kiezen haast vanzelf de kant van het kind. Logisch misschien, maar niet voor Alice van der Pas. Ouders hebben een onvoorwaardelijk besef dat zij verantwoordelijk zijn voor hun kind, stelde zij, en dat besef is voor altijd. Opvoeden is loodzwaar en je hebt als vader of moeder slechts deels in de hand wat er allemaal met je kind gebeurt. Dat maakt het ouderschap broos en kwetsbaar. Tegelijk is goed ouderschap het fundament van onze samenleving, die daarom solidair moet zijn met al die vaders en moeders. Met die indertijd revolutionaire boodschap inspireerde Van der Pas veel professionals in de (geestelijke) gezondheidszorg en het onderwijs.
Freud
Hulpverleners die gewend waren de kant van het kind te kiezen, voelden zich soms aangevallen. Maar wie ouders helpt, neemt helemaal geen stelling tegen het kind, betoogde Van der Pas. Integendeel: ouders en kind hebben hetzelfde belang. “Wat mij betreft was Alice voor de ouderbegeleiding wat Freud heeft betekend voor de psychoanalyse”, zegt psychotherapeute en ouderbegeleider Gwen Marcelis. “Ik was al even afgestudeerd en werkte wel met ouders, maar kon daarvoor geen bevredigende vorm vinden. Tot ik een lezing van Alice bijwoonde en dacht: Zij zegt gewoon hoe het zit! Zij heeft mij en vele andere hulpverleners enorm geïnspireerd.”
Handboek in tien delen
Bijna 35 jaar werkte Van der Pas zelf als ouderbegeleider. In 1992 ging ze voortijdig met pensioen. Niet om op haar lauweren te rusten, maar om haar praktijkervaringen op papier te Ze ging grondig te werk en vroeg vakgenoten hun specifieke kennis te delen. Die nodigde ze uit bij haar thuis, waar ze zowel een warm gastvrouw als scherp debater was. “Wij kwamen met een groepje vreemde vogels bij elkaar en bespraken ons vak, Alice overzag het geheel, zette het op tekst en legde zo de eerste basis voor haar theorie”, vertelt Marcelis. Het leidde onder (veel) meer tot het tiendelige ‘Handboek voor Methodische Ouderbegeleiding’ en de oprichting van een vakblad, dat onder de titel Ouderschapskennis intussen zijn 21ste jaargang is ingegaan.
Marcelis: “Zij heeft ons vak een theorie gegeven die uitstekend bruikbaar is. De sleutel zit hem in de mentale switch die ze hulpverleners laat maken: ze helpt hen naast ouders te staan in plaats van tegenover hen.”
Verder lezen
Dit is een samenvatting van een uitgebreide necrologie in Dagblad Trouw. Klik hier voor het hele artikel. Zie ook het In memoriam dat Louise van den Broek eerder op Ouders Centraal publiceerde.
Abonneer u op onze gratis digitale nieuwsbrief en u ontvangt wekelijks een overzicht van relevante ontwikkelingen rond ouderschapskennis en –ondersteuning
